Podsumowanie prawne czerwca 2019r. obejmuje następujące zagadnienia:

PRAWO ENERGETYCZNE

Kolejna nowelizacja ustawy „prądowej”

Rząd przyjął projekt tzw. „pakietu prosumenckiego”

PRAWO PRACY

Nowa ulga dla młodych pracowników

Nowy wzór protokołu powypadkowego

PRAWO NIERUCHOMOŚCI

Nowe zasady obrotu ziemią rolną

PRAWO ADMINISTRACYJNE

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego

PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Projekt nowej ustawy Prawo Zamówień Publicznych

PRAWO KARNE

Obrońca już od momentu zatrzymania

Zamknięte dziecko lub zwierzę w aucie podczas upału uprawnia każdego do zbicia szyby w celu ich uwolnienia

WYBRANE ORZECZNICTWO

Wygłoszenie wykładu szkoleniowego na uzgodniony temat nie jest umową o dzieło

Uchwała dotycząca skupu wierzytelności za szkody komunikacyjne

–

PRAWO ENERGETYCZNE

Kolejna nowelizacja ustawy „prądowej”

Ustawa regulująca utrzymanie cen energii elektrycznej w 2019 roku została ponownie znowelizowana. Zmienione przepisy weszły w życie 29 czerwca. Konieczność modyfikacji mechanizmów przewidzianych w ustawie wynikała w szczególności z prób uzgodnienia z Komisją Europejską ostatecznej treści przepisów oraz uwzględnienia kwestii związanych z niedozwoloną pomocą publiczną. Ustawa „prądowa” obecnie przewiduje odmienne rozwiązania dla każdego półroczna 2019 roku.

Obowiązek utrzymania lub obniżenia cen i stawek do tego poziomu za okres I półrocza 2019 roku dotyczy wszystkich odbiorców końcowych, przy czym muszą spełnić pewne obowiązki aby być objętym obniżką/utrzymaniem cen i stawek. W II półroczu 2019 roku wskazany obowiązek będzie miał ograniczony zakres i obejmie wyłącznie odbiorców końcowych:

• z szeroko pojętej tzw. grupy taryfowej G;
• będących mikroprzedsiębiorcami albo małymi przedsiębiorcami;
• będących szpitalami;
• będących jednostkami sektora finansów publicznych
• będących innymi, niż określone w pkt 4, państwowymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej.

Przy czym odbiorcy z tych kategorii (poza odbiorcami z grupy taryfowej G) dla korzystania z mechanizmu utrzymania/obniżenia cen i stawek opłat muszą spełnić określone ustawą obowiązki, w tym złożyć oświadczenie do dnia 27 lipca 2019 roku.

W II półroczu 2019 roku sprzedawcy energii nie mają obowiązku rozliczać średnich i dużych przedsiębiorstw w oparciu o ceny i stawki opłat na poziomie z 30 czerwca 2018 roku. Znowelizowana ustawa „prądowa” umożliwia takim odbiorcom złożenie wniosku do Zarządcy Rozliczeń S.A. o dofinansowanie z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej za okres od 1 lipca 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku.

Ustawa wprowadza także zmiany w przepisach o efektywności energetycznej dotyczące terminu ważności wszystkich świadectw przetargowych do dnia 30 czerwca 2021 roku. Przyjęte rozwiązanie ma zniwelować opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków o wydanie świadectw efektywności energetycznej URE, a także uniknąć niedoborów na rynku świadectw w 2020 roku.

Nowelizacja wdraża również istotne zmiany w zakresie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Krąg beneficjentów, którzy mogą uzyskać wsparcie zakupu nowych pojazdów kategorii M1, wykorzystujących do napędu energię elektryczną wytworzoną z wodoru w zainstalowanych w nich ogniwach paliwowych lub wykorzystujących do napędu wyłącznie energię elektryczną, rozszerzono o osoby fizyczne niewykonujące działalności gospodarczej. Wsparcie dla nowej grupy podmiotów następować będzie w trybie wnioskowym – do czasu wyczerpania środków finansowych przeznaczonych na wsparcie w danym roku.

Rząd przyjął projekt tzw. „pakietu prosumenckiego”

Pod koniec czerwca Rada Ministrów przyjęła założenia nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Zgodnie z projektowanymi zmianami przedsiębiorcy będą mogli produkować energię na własne potrzeby, a nadwyżki – rozliczać w korzystnym systemie opustów. Projekt będzie rozpatrywany przez Sejm.

Propozycje zakładają w szczególności:

• możliwość tworzenia spółdzielni energetycznych na terenie gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. Spółdzielnie będą miały prawo do prosumenckich zasad rozliczeń energii elektrycznej w systemie opustów;
• nową definicję prosumenta i objęcie nią przedsiębiorców, dla których wytwarzanie energii nie stanowi przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej;
• rozliczanie energii w dłuższych cyklach rozliczeniowych;
• rezygnację z obowiązku przygotowania projektu budowlanego dla najmniejszych mikroinstalacji do 6,5 kW;
• wprowadzenie możliwości lokalizowania mikroinstalacji na terenach, które w planach miejscowych mają przeznaczenie inne niż produkcyjne.

PRAWO PRACY

Nowa ulga dla młodych pracowników

W dniu 25 czerwca 2019 roku rząd przyjął projekt zmieniający ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z planowaną nowelizacją przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt. 8 ustawy, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85. 528 zł będą podlegały zwolnieniu od podatku dochodowego. Wyjątek stanowić będzie rok 2019, wówczas limit zwolnienia ustalony zostanie na poziomie kwoty 35 636,67 zł, licząc proporcjonalnie do okresu obowiązywania nowych przepisów. Zdaniem autorów nowelizacji, celem zmian jest aktywizacja zawodowa młodych osób. Zgodnie z założeniami, ustawa ma wejść w życie 1 sierpnia 2019 r.

Nowy wzór protokołu powypadkowego

W związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i polityki społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, zaczął obowiązywać nowy wzór protokołu powypadkowego. Zawiera on mniej danych niż dotychczas- pracodawcy nie muszą już m.in. podawać swojego nr REGON czy wpisywać daty urodzenia poszkodowanego pracownika. Celem wprowadzenia zmian jest dostosowanie wzoru do obowiązujących przepisów RODO. Formularze protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, sporządzone według dotychczasowego wzoru, mogą być stosowane do czasu wyczerpania ich zapasów, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2019 r

PRAWO NIERUCHOMOŚCI

Nowe zasady obrotu ziemią rolną 

Od dnia 26 czerwca zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej jako: ukur), a tym samym zmieniają się zasady obrotu ziemią rolną. Każdy na wsi i w mieście będzie mógł kupić do 1 ha ziemi, a nie, jak dotychczas, jedynie do 30 arów bez zgody Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (dalej jako: KOWR). Okazuje się jednak, że sprzedanie jej już nie będzie tak łatwe, gdyż na wsi nabywca nie będzie mógł jej zbywać ani oddawać w posiadanie innym osobom przez 5 lat. W mieście takiego ograniczenia nie będzie.

To pierwsza od trzech lat, czyli od wprowadzenia ograniczeń w handlu prywatną ziemią, tak duża zmiana. Początkowo rząd chciał całkowicie uwolnić obrót gruntami w miastach, ale plany te nie znalazły odzwierciedlenia w ostatecznym kształcie tekstu nowelizacji.

Dla miast nowe przepisy przewidują jednak prawo pierwokupu i nabycia takich działek dla dyrektora generalnego KOWR. Ma to być wentyl bezpieczeństwa w razie spekulacji gruntem, gdyby inwestor zaczął masowo skupować działki do jednego hektara.

Ponadto, jeżeli właścicielem gruntu rolnego jest spółka, to przed nowelizacją musiała się ona liczyć z prawem pierwokupu KOWR, natomiast po wprowadzeniu nowych przepisów prawo to będzie przysługiwało KOWR, dopiero gdy łączna powierzchnia nieruchomości przekroczy 5 ha. Zgody KOWR nie będzie już wymagać nabycie nieruchomości rolnej w sytuacji podziału, łączenia lub przekształcenia spółek prawa handlowego.

Nowe przepisy wyłączają ponadto spod działania ustawy grunty objęte postępowaniem egzekucyjnym lub upadłościowym, a tym samym ułatwią prowadzenie egzekucji z takiej nieruchomości. Obecnie na licytacji komornik może sprzedać ziemię tylko rolnikom indywidualnym, a takich chętnych na jej nabycie w toku egzekucji nie ma zbyt wielu.

PRAWO ADMINISTRACYJNE

Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego

W dniu 6 czerwca 2019 r. Prezydent podpisał nowelizację Kodeksu postępowania administracyjnego, która ma na celu wprowadzenie zmian skutkujących tym, aby nadanie pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej było zrównane wskutkach z nadaniem pisma w polskiej placówce pocztowej. Ponadto nowe przepisy rozciągają powyższą zasadę na pisma nadane w placówkach pocztowych Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym  Handlu  (EFTA) – strony  umowy  o  Europejskim  Obszarze  Gospodarczym.

PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

Projekt nowej ustawy Prawo Zamówień Publicznych

W dniu 13 czerwca  projekt nowej ustawy Prawo Zamówień Publicznych przygotowywany przez Urząd Zamówień Publicznych oraz Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju wszedł  pod obrady komitetu stałego Rady Ministrów.

Najważniejsze założenia nowej ustawy to:

1. wprowadzenie polityki zakupowej państwa, co ma służyć powiązaniu zamówień publicznych ze strategiami rozwoju państwa;
2. publiczne umieszczanie planów zamówień w jednym, ogólnodostępnym miejscu – zamawiający mają wyjaśnić w treści planów nie tylko, z jakich powodów wybrał dany tryb zamówień, ale też jakie są ryzyka kontraktowe;
3. możliwość negocjowania złożonych ofert, w celu ich poprawy – na przykład w przypadku przekroczenia kosztorysu przez jedyną złożoną ofertę;
4. wykonawcy będą mogli kwestionować odstąpienie od stosowania prawa zamówień publicznych
5.  warszawski Sąd Okręgowy jako jedyny sąd właściwy do rozstrzygania skarg na orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej oraz wydłużenie terminu na złożenie skargi z jednego do dwóch tygodni;
6. termin wykonania umowy o zamówienie publiczne ma być zapisywany w dniach, tygodniach lub miesiącach;
7. obniżone mają zostać wadia i zabezpieczenia wykonania umowy (odpowiednio – z 3% do 1,5% oraz z 10% do 5%).

Nowa ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2021 roku, co daje zamawiającym i wykonawcom ponad rok na przygotowanie się do nowych procesów.

PRAWO KARNE

Obrońca już od momentu zatrzymania

Nowością wprowadzoną przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania, przyjętą w dniu 26 października 2016 roku, jest prawo dostępu do obrońcy z urzędu w postępowaniu karnym dla wszystkich osób pozbawionych wolności (zatrzymanych i tymczasowo aresztowanych). Polska miała czas do 25 maja 2019 roku na wprowadzenie niezbędnych zmian legislacyjnych, koniecznych Termin na jej implementację, a zatem przyjęcie zmian legislacyjnych i praktycznych rozwiązań, które będą realizować jej postanowienia, upłynął 25 maja 2019 r.

Od  25 maja 2019 roku  każda osoba zatrzymana może żądać przyznania jej obrońcy z urzędu. Przyznanie takiego obrońcy albo podjęcie ostatecznej decyzji o odmowie musi być bezwzględnie dokonane przed pierwszym przesłuchaniem takiej osoby. Od tej zasady nie przewidziano żadnych wyjątków. Wykonanie jakichkolwiek czynności procesowych, w tym przesłuchania, okazania itp. bez dopełnienia tego obowiązku stanowić będzie rażące, oczywiste i nieodwracalne naruszenie prawa do obrony.

Co warte odnotowania, obrońca przysługiwać powinien bez względu na sytuację majątkową stron. Dyrektywa wprost wyłącza badanie tejże sytuacji na późniejszym etapie postępowania i  obciążenie zatrzymanego kosztami obrony, nawet mimo ewentualnego skazania.

Zamknięte dziecko lub zwierzę w aucie podczas upału uprawnia każdego do zbicia szyby w celu ich uwolnienia.

W czasie upałów zdarza się, że w autach zostawiane są dzieci lub zwierzęta. Takie okoliczności stwarzają sytuację bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia. Osoba napotykająca taką sytuację nie musi badać, czy życie lub zdrowie dziecka jest faktycznie zagrożone, czy na przykład, ddziecko lub zwierzę jest zamknięte od kilku minut. Wybijając szybę działa bowiem w stanie wyższej konieczności co wyłącza przypisanie takiej osobie odpowiedzialności karnej za zniszczenie mienia w postaci wybitej szyby.

Nie ma żadnej wątpliwości, że życie zwierzęcia zamkniętego w aucie podczas upału przedstawia wartość wyższą niż szyba, która zostanie wybita.

Z punktu widzenia praktyki, warto zadbać o odpowiednie udokumentowanie zastanej sytuacji, np. w postaci zdjęć lub filmu wykonanych telefonem komórkowym, lub dzwoniąc na Policję.

WYBRANE ORZECZNICTWO

Wygłoszenie wykładu szkoleniowego na uzgodniony temat nie jest umową o dzieło

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie  z dnia  9 maja 2019 r. sygn. akt VI SA/ Wa 23/19 „wykonywanie czynności faktycznych w postaci przygotowania i wygłoszenia wykładu szkoleniowego na uzgodniony temat nie jest umową o dzieło, lecz umową o świadczenie usług.”

Uchwała dotycząca skupu wierzytelności za szkody komunikacyjne

Z końcem maja podjęta została uchwała Sądu Najwyższego w największym, siedmioosobowym składzie, w sprawie dotyczącej skupu wierzytelności za szkody komunikacyjne. Uchwała ta może mieć istotne znaczenie dla wszystkich, którzy spowodowali wypadek, a następnie roszczenie odszkodowawcze przeciwko nim zostało przelane, np. na podmiot zajmujący się profesjonalnie ubezpieczeniami. Zgodnie z uchwałą z dnia 29 maja 2019 r. (sygn.. akt: III CZP 68/19): „Nabywcy – w drodze przelewu – wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej tylko wtedy, gdy jej sporządzenie było w okolicznościach sprawy niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania”.

Wniosek o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni prawa sądów powszechnych i najwyższego złożył SSN Józef Iwulski, wskazując, że „(…) obciążanie ubezpieczycieli kosztami opinii prywatnych może w szerszej skali skłaniać nabywców wierzytelności odszkodowawczych do sztucznego generowania kosztów ekspertyz w celu zwiększenia zysku, co z kolei może powodować podniesienie wysokości składek ubezpieczeniowych”. Uzasadnienie tej uchwały nie zostało dotychczas opublikowane, ale z konstrukcji uchwały i z treści dotychczasowego orzecznictwa wynika, że Sąd Najwyższy uzależnia zasadność dochodzenia przez nabywcę wierzytelności takiego zwrotu kosztów od zaistnienia realnej potrzeby ich poniesienia dla wygrania sprawy odszkodowawczej – a zatem od adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego z art. 361 kodeksu cywilnego.

Oznacza to, że sam fakt, iż nabywca wierzytelności jest firmą ubezpieczeniową nie wyklucza jeszcze tego, że jako profesjonalista nie mógł zlecić sporządzenia wyceny innemu przedsiębiorcy „na koszt sprawcy”. Także sam fakt, że to nie on był bezpośrednio poszkodowanym wypadkiem, a jedynie nabył cudzą wierzytelność, nie sprawia, że połączenie pomiędzy tym wypadkiem a kosztami prywatnej wyceny jest zbyt odległe by odszkodowanie mogło zostać zasądzone.

Podsumowanie prawne -zagadnienia zostały zebrane przez Zespół MGS LAW.