Podsumowanie prawne listopada 2019 r. obejmuje następujące zagadnienia:
PRAWO ENERGETYCZNE
Wyniki pierwszych tegorocznych aukcji OZE
Opłata OZE na przyszły rok pozostanie na zerowym poziomie
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Projekt nowelizacji procedury cywilnej
Wysokość odszkodowania za naruszenie praw autorskich zgodna z Konstytucją
OCHRONA KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
Najwyższa w historii kara za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów
Decyzje UOKiK w sprawie firm pożyczkowych
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Nowe kwoty progowe i nowy kurs złotego w stosunku do euro
PODATKI
Mikrorachunek podatkowy od 1 stycznia 2020 roku
PRACOWNICZE PLANY KAPITAŁOWE
PPK a numery telefonów i adresy e-mail pracowników
UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE
Mały ZUS Plus – Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy
– –
Podsumowanie prawne listopada 2019 r.:
PRAWO ENERGETYCZNE
Wyniki pierwszych tegorocznych aukcji OZE
Pod koniec listopada Prezes URE przeprowadził dwie aukcje OZE, pierwsze w 2019 r. Rozstrzygnięcie zapadło tylko w jednej aukcji. Druga, kierowana m. in. do istniejących instalacji biomasowych i biogazowni innych niż rolnicze, o mocy powyżej 1 MW – pomimo ogromnej puli środków do zagospodarowania (20,74 mld złotych) – pozostała nierozstrzygnięta z uwagi na za małą liczbę złożonych w niej ofert. Rozstrzygnięcie aukcji wymagało złożenia co najmniej trzech ofert, jednak ten pułap nie został osiągnięty. Kolejne aukcje zostaną przeprowadzone przez regulatora w grudniu.
Opłata OZE na przyszły rok pozostanie na zerowym poziomie
W ostatnich dniach listopada Prezes URE opublikował stawkę opłaty OZE na 2020 r. – ponownie (już trzeci rok z rzędu) została ona określona na poziomie 0 złotych.
Opłata OZE ma na celu zapewnienie środków na finansowanie mechanizmów wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii oraz biogazu rolniczego i ciepła w instalacjach OZE. Środki z opłaty OZE mają przyczyniać się do zapewnienia wymaganego udziału energii elektrycznej z OZE w polskim miksie energetycznym.
Z informacji opublikowanych na stronie internetowej URE wynika, że możliwość utrzymania opłaty OZE na zerowym poziomie jest podyktowana brakiem osiągnięcia przez wytwórców uczestniczących w aukcjach maksymalnej zadeklarowanej ilości wytwarzanej energii elektrycznej, a także cenami energii elektrycznej na TGE, które obecnie utrzymują się na niskim poziomie.
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
Projekt nowelizacji procedury cywilnej
Rząd przyjął projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym sprawy dotyczące własności intelektualnej w Polsce będą trafiać do specjalistycznych sądów. Projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości zakłada powstanie czterech wydziałów sądów okręgowych: w Gdańsku, Katowicach, Poznaniu i Warszawie oraz dwóch wydziałów sądów apelacyjnych w Katowicach i w Warszawie. Zgodnie z nowelizacją do nowopowstałych sądów trafiać będą sprawy o prawa autorskie oraz dotyczące ochrony znaków towarowych i wzorów, z kolei spory dotyczące programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin i tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym będą kierowane do jednego sądu – w Warszawie. Na skutek zmian sędziowie będą mieli szansę specjalizowania się w dziedzinie własności intelektualnej. Nowelizacja ma wprowadzić także obowiązek zastępstwa procesowego przez profesjonalnych pełnomocników. Zmiany miałyby zacząć obowiązywać od 1 lipca 2020 r.
Wysokość odszkodowania za naruszenie praw autorskich zgodna z Konstytucją
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidujący, że odszkodowanie za naruszenie majątkowych praw autorskich może odpowiadać dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu, nie narusza konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej. W wyroku z dnia 5 listopada 2019 r. (sygn. akt P 14/19) Trybunał wskazał, że „analizowany przepis (…) skutecznie niweluje różnice szans zachodzących między stronami stosunku cywilnoprawnego wynikającego z deliktu, jakim jest naruszenie autorskich praw majątkowych przez ich bezprawne wykorzystanie. Uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych jest bowiem w tym przypadku słabszą stroną relacji, co wynika z trudności zarówno możliwości wykrycia naruszenia jak i udowodnienia konkretnej wysokości poniesionej szkody. Z tego powodu zdjęcie ciężaru udowodnienia wysokości szkody i ustawowe przyznanie prawa do dochodzenia dwukrotności należnego wynagrodzenia, jest unormowaniem skutecznym z punktu widzenia celu wynikającego ze wskazanych konstytucyjnych wzorców kontroli”.
OCHRONA KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
Najwyższa w historii kara za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów
W latach 2014-2016 w toku kontroli przeprowadzanych przez organy nadzoru budowlanego zostało wykazane, że spółka Yetico zajmująca się produkcją materiałów budowlanych oferuje wyroby o właściwościach gorszych niż deklarowane. Dotyczyło to przede wszystkim mniejszej niż deklarowana wytrzymałości na rozciąganie prostopadłe i odporności na naprężenie ściskające. Prezes UOKiK podkreślił, że skala wykrytych nieprawidłowości była bardzo duża, a Yetico wprowadzało na rynek kolejne partie o niewłaściwych parametrach. Stwierdził także, że takie działania uderzyły w konsumentów i nieprawdziwe informacje o istotnych parametrach płyt styropianowych mogły narazić osoby, które ocieplały swoje domy, na konkretne straty, np. wysokie rachunki za ogrzewanie czy koszty demontażu wadliwego produktu. Informacje o nieprawdziwych cechach produktów prezentowane były m.in. na opakowaniach produktów, na stronie internetowej producenta oraz w materiałach reklamowych. UOKiK za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych polegających na wprowadzeniu konsumentów w błąd co do parametrów oferowanych materiałów budowlanych nałożył na Yetico prawie 50 mln kary – najwyższą w historii za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Decyzja nie jest jednak prawomocna, ponieważ Yetico złożyło od niej odwołanie.
Decyzje UOKiK w sprawie firm pożyczkowych
UOKiK wydał decyzje dotyczące trzech spółek (Optima, Eurocent oraz iCredit), które w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu zatrzymywały m.in. opłatę przygotowawczą, opłatę za badanie zdolności kredytowej czy prowizję. Spółka Eurocent (która 20 marca 2018 roku ogłosiła upadłość) została zobowiązana do poinformowania o decyzji UOKiK w ogólnopolskim dzienniku. Natomiast spółki Optima oraz iCredit zostały zobowiązane do zaprzestania stosowania bezprawnej praktyki. Dodatkowo po uprawomocnieniu się decyzji muszą zawiadomić o niej konsumentów, którzy spłacili pożyczki przed terminem, wraz informacją o możliwości złożenia reklamacji i domagania się zwrotu opłat. Omawiane rozstrzygnięcia odzwierciedlają stanowisko TSUE przedstawione we wrześniowym wyroku wydanym w procedurze prejudycjalnej (zainicjowanej przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód) w sprawie C-383/18 (Lexitor). Oprócz zatrzymywania opłat przy wcześniejszej spłacie kredytu UOKiK zakwestionował także praktyki polegające m.in. na sztucznym zawyżaniu pozaodsetkowych kosztów kredytu, sztucznego wydłużenia okresu spłaty pożyczki czy kar umownych za nieprzedstawienie poręczenia.
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Nowe kwoty progowe i nowy kurs złotego w stosunku do euro
Komisja Europejska ustaliła, że wartości progowe od 2020 roku wyniosą dla:
1) robót budowlanych – 5 350 000 euro (obecnie to 5 480 000 euro) dla wszystkich zamawiających
2) dostaw i usług:
139 000 euro (obecnie to 144 000 euro) dla zamówień w administracji centralnej;
214 000 euro (obecnie to 221 000 euro) dla zamówień w administracji samorządowej;
428 000 euro (obecnie to 543 000 euro) dla zamówień sektorowych.
Wyżej wymienione progi kwotowe obowiązywać będą od dnia 1 stycznia 2020 r., a do postępowań wszczętych i niezakończonych przed tą datą stosować się będzie przepisy dotychczasowe.
Określono także równowartości nowych kwot progowych w odniesieniu do walut krajowych, w związku z czym średni kurs złotego w stosunku do euro ulegnie zmianie z 4,3117 zł na 4,2693 zł.
W efekcie powyższego obniżenia kursu zamawiający częściej będą musieli stosować bardziej rygorystyczne procedury i publikować ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
PODATKI
Mikrorachunek podatkowy od 1 stycznia 2020 roku
Od 1 stycznia 2020 roku podatki PIT, CIT oraz VAT opłacane będą na indywidualny mikrorachunek podatkowy. Dotychczasowe rachunki bankowe Urzędów Skarbowych aktywne będą wyłącznie do 31 grudnia 2019r. W celu wygenerowania swojego mikrorachunku podatkowego można skorzystać z poniższego linku https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego/. Mikrorachunek można również otrzymać w dowolnym urzędzie skarbowym.
Mikrorachunek generowany jest na podstawie następujących danych:
1) PESEL, w przypadku osób fizycznych:
– nie prowadzących działalności gospodarczej
– lub będących zarejestrowanym podatnikiem VAT
2) NIP, jeśli:
– prowadzona jest działalność gospodarcza lub dany podmiot jest podatnikiem VAT
– lub dany podmiot jest płatnikiem podatków, składek na ubezpieczenie społeczne i / lub zdrowotne.
Podatki inne niż PIT, CIT i VAT będą opłacane na dotychczasowych zasadach, czyli na rachunki podatkowe urzędów skarbowych.
PRACOWNICZE PLANY KAPITAŁOWE
PPK a numery telefonów i adresy e-mail pracowników
Dnia 8 listopada 2019 roku Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zajął stanowisko, zgodnie z którym pracodawca w związku z obowiązkiem zawarcia umowy o prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych z wybraną instytucją finansową, musi jej przekazać numer telefonu i adres e-mail pracownika – jeżeli dysponuje tymi danymi.
Jak wskazano w uzasadnieniu, Pracodawca ma obowiązek prawny do pozyskania danych osobowych uczestnika PPK takich jak adres poczty elektronicznej oraz numer telefonu i przekazania tych danych do wybranej instytucji finansowej. Takie dane stanowią załącznik do umowy o prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych i zgodnie z ustawą są uznane za dane identyfikujące uczestnika PPK.
Zgodnie z art. 22[1] § 4 kodeksu pracy pracodawca żąda podania innych danych osobowych niż określone w § 1 i 3 (jak m.in. imię, nazwisko, adres zamieszkania czy numer PESEL), gdy jest to niezbędne do zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Takim obowiązkiem w przypadku ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych, jest pozyskanie przez pracodawcę danych pracownika potrzebnych do zawarcia umowy z wybraną instytucją finansową. W tej sytuacji ważny jest cel przetwarzania danych pracownika. Należy podkreślić, że pracodawca musi przetwarzać takie dane jedynie w celu ich przekazania do wybranej instytucji finansowej.
Przepisy rozporządzenia ogólnego uprawiają administratora do przetwarzania danych osobowych, gdy jest to niezbędne do wypełniania ciążącego na nim obowiązku prawnego (art. 6 ust. 1 lit. c RODO).
Pamiętać przy tym należy, że takich danych jak adres poczty elektronicznej i numer telefonu pracownik nie musi posiadać. W polskim systemie prawnym nie istnieje, żaden przepis, który zobowiązywałby osobę fizyczną do posiadania takich środków komunikacji. Dysponowanie adresem poczty elektronicznej i telefonem jest i powinno pozostać dobrowolne. Dlatego należy pozostawić obywatelowi wybór podawania takich danych.
Ustawodawca wprowadził więc dodatkowe możliwości informowania uczestników PPK poprzez zapewnienie im dostępu do systemu teleinformatycznego instytucji finansowej, a w przypadku, gdy będzie to niemożliwe, przekazywanie takiej informacji na wniosek uczestnika PPK w postaci papierowej.
Biorąc pod uwagę powyższe, pracodawca ma obowiązek prawny przekazania danych osobowych m.in. w postaci adresu poczty elektronicznej i numeru telefonu od pracownika bez wyrażenia jego zgody do wybranej instytucji finansowej, o ile pracownik takie dane mu udostępni.
UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE
Mały ZUS Plus – Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy
Rada Ministrów w dniu 21 listopada 2019 roku, przyjęła projekt tzw. Małego ZUS-u Plus. Zgodnie z założeniami, z rozwiązania wprowadzonego ustawą skorzystają najmniejsi przedsiębiorcy, którzy będą mogli płacić obniżone i liczone proporcjonalnie od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne.
Rząd przedstawił główne założenia programu w następujący sposób:
- Aby skorzystać z nowego rozwiązania w 2020 r., trzeba będzie wykazać roczny przychód za 2019 r. nie przekraczający 120 tys. zł. Jest to niemal dwukrotne podniesienie progu w stosunku do mijającego roku (z 63 do 120 tys. zł). W tym przypadku składki będą liczone od dochodu i będą niższe średnio o kilkaset złotych miesięcznie.
- Z tego rozwiązania będą mogły skorzystać osoby prowadzące już działalność gospodarczą, w tym przedsiębiorcy, którzy mają firmę od wielu lat.
- Obniżoną składkę będzie można opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych (5 lat) prowadzenia działalności. Po tym okresie z ulgi będzie można skorzystać ponownie. Czasowe ograniczenie ulgi jest konieczne, aby płacący niższe składki przedsiębiorcy mogli uzbierać staż wymagany do emerytury. Chodzi o to, aby wziąć pod uwagę nie tylko aktualną sytuację przedsiębiorcy, ale także jego zabezpieczenie w przyszłości. Dlatego też tzw. Mały ZUS plus będzie rozwiązaniem dobrowolnym.
- Dzięki rozszerzeniu Małego ZUS-u najmniejsi przedsiębiorcy każdego miesiąca będą oszczędzać średnio po kilkaset złotych. Przykładowo, przedsiębiorca, którego miesięczny przychód w 2019 r. wynosił średnio 7 tys. zł, a dochód – 3 tys. zł, w 2020 r. zapłaci na ubezpieczenia społeczne ok. 474 zł miesięcznie (zaoszczędzi ok. 518 zł).
- Z rozwiązania nie będą mogli skorzystać np. przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Chodzi o to, aby zapobiegać zjawisku „wypychania” pracowników z etatu na samozatrudnienie.
Podsumowanie prawne wykonane przez Zespół Kancelarii MGS LAW
