Aktualności prawne

Podsumowanie prawne marca 2018 r.

Facebook
Twitter
LinkedIn

Podsumowanie prawne marca 2018 r. obejmuje następujące zagadnienia:

ZMIANY W PRAWIE

  • Konstytucja dla biznesu – uchwalona
  • Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania RODO
  • Prawo wodne – nowelizacja
  • Prezydent podpisał ustawę o obrocie instrumentami finansowymi
  • Nowe rozporządzenie taryfowe – gaz
  • Sprawozdania spółek w formie elektronicznej

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

  • Pierwsza decyzja dotycząca przewagi kontraktowej

ORZECZNICTWO

  • ​Przewóz pracowników
  • Termin na odrzucenie spadku
  • Zadośćuczynienie za krzywdę
  • Opłaty za usunięcie pojazdu

– – –

ZMIANY W PRAWIE

  • Konstytucja dla biznesu – uchwalona

W dniu 6 marca uchwalono pięć ustaw składających się na tzw. Konstytucję dla biznesu:

1) Prawo przedsiębiorców,

2) Ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy,

3) Ustawa o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców,

4) Ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

5) Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej.

Nowe przepisy mają na celu ułatwienie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności mają usprawnić kontakty z urzędami.

Konstytucja Biznesu stanowi o zasadach dających gwarancje przedsiębiorcom w relacjach z władzą publiczną takich jak zasady przyjaznej interpretacji przepisów oraz domniemanie uczciwości przedsiębiorcy i ochronę przedsiębiorcy przed negatywnymi konsekwencjami, jeśli jego działania były zgodne z dotychczasową praktyką stosowania przepisów przez organ administracji.

W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (CEIDG) wprowadzono rejestr pełnomocników i prokurentów oraz zasadę automatycznego wznowienia wykonywania działalności po upływie okresu zawieszenia. Zniesiony został także limit czasowy dla zawieszenia działalności wynoszącego 24 miesiące i wprowadzenie możliwości jej zawieszenia na czas nieoznaczony.

Pomoc małym i średnich przedsiębiorców ma gwarantować także rzecznik, którego rolą będzie opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących interesów przedsiębiorców, występowanie do odpowiednich organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, a także do odpowiednich urzędów z wnioskami o wydanie objaśnień prawnych szczególnie skomplikowanych przepisów dotyczących działalności gospodarczej, wspieranie mediacji pomiędzy przedsiębiorcami a organami administracji, występowanie do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów, zwracanie się o wszczynanie postępowań administracyjnych i przystępowanie do nich, wnoszenie skarg do sądów administracyjnych, współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, zwracanie się do odpowiednich organów, organizacji i instytucji z wnioskami o podjęcie odpowiednich działań mogących wpływać pozytywnie na prawa i interesy przedsiębiorców.

Wymienione ustawy wejdą w życie z końcem kwietnia.

  • Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania RODO

Szereg przepisów krajowych wymaga dostosowania w związku z ogólnym rozporządzeniem w sprawie ochrony danych (RODO). W dniu 28 marca 2018 r. pojawił się obszerny projekt przepisów zmieniających większość ustaw branżowych, min. Prawo telekomunikacyjne, ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną, ustawy dotyczące wolnych zawodów. Dokument ten, obok nowej ustawy o ochronie danych osobowych, będzie kluczowy dla działalności wielu branż i zgodności przetwarzania przez nich danych osobowych z przepisami unijnymi.

  •  Prawo wodne – nowelizacja

Prezydent podpisał nowelizację wprowadzonej z początkiem bieżącego roku ustawy Prawo wodne. Dokument ten uzupełnia wprowadzoną w ekspresowym tempie ustawę oraz modyfikuje, w niezbędnym zakresie, przepisy przejściowe. Zgodnie z nowymi regulacjami do spraw wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy, dotyczących decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz w sprawach o ocenach oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, stosowane mają być przepisy, które obowiązywały przed 1 stycznia 2018 roku.

  • Prezydent podpisał ustawę o obrocie instrumentami finansowymi

6 kwietnia 2018 roku została opublikowana ustawa o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw, implementująca dyrektywę MIFID 2.

Uchwalona regulacja, dotyczy przede wszystkim instytucji finansowych, jednakże inni uczestnicy rynku zawierają kontrakty, które w rozumieniu przepisów MIFID 2 mogą stanowić instrumenty finansowe. Do tej grupy podmiotów należą m.in firmy energetyczne i duże przedsiębiorstwa energochłonne, które zawierają wiele kontraktów będących w istocie instrumentami finansowymi zgodnie z MIFID 2.

Podmioty, które zawierają transakcje terminowe na towary lub transakcje na uprawnieniach do emisji CO2 będą się kwalifikowały jedynie do stosowania wyłączenia dla tzw. działalności dodatkowej. Oznacza to, że firmy te, aby móc dalej prowadzić tę działalność w niezmieniony sposób, będą musiały złożyć w Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) zawiadomienie o tym, że zamierzają korzystać z powyższego wyłączenia.

  • Nowe rozporządzenie taryfowe – gaz

W dniu 30 marca br. opublikowano nowe rozporządzenie Ministra Energii w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi, które weszło w dużej mierze w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia i w całości zastąpiło rozporządzenie z 2013 roku.

  • Sprawozdania spółek w formie elektronicznej

Od dnia 15 marca 2018 roku spółki prawa handlowego muszą zgłaszać sprawozdania do KRS w formie elektronicznej – za pośrednictwem systemu teleinformatycznego ze strony internetowej https://ekrs.ms.gov.pl/, w którym należy w tym celu założyć osobiste konto elektroniczne.

W ten sposób składać należy do KRS wszystkie dokumenty służące rozliczeniu danego roku obrotowego, wymienione w ustawie o rachunkowości – m. in. roczne sprawozdania finansowe czy też uchwały o podziale zysku i pokryciu straty. Zgłoszenie wymaga kwalifikowanego podpisu elektronicznego albo podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP, przy czym podpis składa co najmniej jedna osoba fizyczna, której numer PESEL jest ujawniony w rejestrze, wpisana jako członek organu uprawnionego do reprezentowania, wspólnik uprawniony do reprezentowania spółki osobowej, syndyk albo likwidator.

To oznacza, że począwszy od 15 marca br. wszystkie wnioski do KRS zawierające dokumenty ze zgromadzenia wspólników (akcjonariuszy) rozliczającego rok obrotowy muszą być złożone drogą elektroniczną poprzez konto w KRS, z użyciem profilu ePUAP albo osobnego podpisu elektronicznego. Obowiązek składania tych dokumentów drogą elektroniczną wiąże przy tym niezależnie od tego czy składany jest akurat zaległy wniosek za poprzednie lata obrotowe, czy też tylko bieżący wniosek obejmujący rok 2017.

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

  • Pierwsza decyzja dotycząca przewagi kontraktowej

UOKiK wszczął postępowanie przeciwko Cykorii S.A., będącej producentem koncentratów spożywczych, suszów owocowych i przypraw – po skargach rolników.  W toku postępowania zakwestionowano kilka postanowień w umowach z dostawcami marchwi: brak określenia terminów odbioru produktu, wydłużanie terminów płatności, zobowiązywanie plantatorów do wyrażenia zgody na potrącenie części ich wynagrodzenia.

Przedsiębiorca zobowiązał się do zmiany zakwestionowanych działań i zobowiązał się do skrócenia o dwa miesiące okresu skupu marchwi i zagwarantowania odbioru 85 proc. surowca do końca roku, w którym zaczął się skup. Ponadto dostawcy będą odstawiali surowiec w każdym miesiącu proporcjonalnie do całej umówionej ilości (po kilkanaście procent miesięcznie). Wydłuży się też termin informacji o dostawie – z trzech do siedmiu dni, a Cykoria będzie podczas dostawy informować o dacie kolejnej. Ograniczy to ryzyko utraty plonów przez rolników i ułatwi im organizację pracy.

Spółka będzie płaciła swoim kontrahentom w ciągu 45 dni od dostawy lub otrzymania faktury. Ponadto, plantatorzy nie będą już musieli odliczać od swojego wynagrodzenia składki na branżowy związek producentów cykorii.

ORZECZNICTWO

  • Przewóz pracowników

Przewóz pracowników z miejsc ich zamieszkania do zakładu pracy, może przybrać cechy przewozu regularnego specjalnego, który wymaga zezwolenia, jeżeli ma charakter cykliczny i powtarzalny, choćby nawet rozkład jazdy podlegał zmianom co do godzin przejazdu i tras uwarunkowanych pewnymi czynnikami.

Do wniosków takich doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 29 listopada 2017 roku (sygn. akt III SA/Po 680/17). Orzeczenie to zapadło na kanwie następującego stanu faktycznego.

Skarżący został ukarany karą pieniężną w wysokości 8.000 zł,- za wykonywanie przewozów specjalnych bez zezwolenia. Inspektorzy ITD ustalili, że przewozy były wykonywane należącym do skarżącego autobusem w sposób regularny. Skarżący wykonywał bowiem, na zlecenie przedsiębiorstwa, przewóz pracowników z miejsc ich zamieszkania do zakładu pracy. Skarżący stanął na stanowisku, że z uwagi na brak stałej trasy przejazdu i godzin odjazdu, przewóz nie nosił znamion określonych w ustawie i nie musiał się on legitymować się zezwoleniem.

Po wniesieniu odwołania sprawa trafiła do Głównego Inspektora Transportu Drogowego, który utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy, wskazując jednocześnie, że sam skarżący potwierdził, że przewóz był realizowany regularnie w dni robocze, w stałych godzinach i miał na celu dowiezienie pracowników do pracy i z pracy o wyznaczonych porach dnia.

Sprawa ostatecznie trafiła do sądu. Skład orzekający wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, wykonywanie przewozów regularnych i przewozów regularnych specjalnych wymaga zezwolenia. Zgodnie z ustawową definicją przez przewóz regularny należy rozumieć publiczny przewóz osób i ich bagażu w określonych odstępach czasu i określonymi trasami. Przewóz regularny specjalny jest to zaś niepubliczny przewóz regularny określonej grupy osób, z wyłączeniem innych osób. Z przewozu regularnego specjalnego nie może zatem skorzystać każdy chętny pasażer. Taki przewóz nie musi się również odbywać na trasie ze wskazanymi i oznaczonymi przystankami. Nie jest również wymagane zamieszczenie rozkładu jazdy kursującego środka transportu. Zdaniem sądu wystarczające jest, że przewóz taki będzie się odbywał zgodnie z harmonogramem znanym pasażerom (w tym przypadku przewożonym pracownikom). Przy ustalaniu, czy zachodzi regularność przewozów należy mieć na względzie pewną cykliczność, powtarzalność kursów z i do określonych miejsc oraz wprowadzone stałe zasady przewozu w zakresie jego częstotliwości, podane do wiadomości pasażerów.

Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd nie miał wątpliwości, że taki przewóz wykonywany przez skarżącego na zlecenie przedsiębiorstwa miał charakter zorganizowany i cykliczny a tym samym organ słusznie nałożył karę.

  • Termin na odrzucenie spadku

Sąd Najwyższy (uchwała z dnia 15 marca 2018 r., sygn. akt III CZP 110/17) wypowiedział się w kwestii możliwości zawieszenia biegu terminu przewidzianego dla uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o odrzuceniu spadku niezłożonego pod wpływem błędu w sytuacji, gdy toczy się postępowanie o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

​Rozstrzygając powyższe zagadnienie prawne, Sąd stwierdził, iż termin zawity do uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku jest zachowany, gdy przed jego upływem sąd odbierze to oświadczenie i oświadczenie o odrzuceniu spadku (art. 1019 § 2 Kodeksu cywilnego). W wypadkach wyjątkowych, w szczególności, gdy za nieodebranie oświadczenia w terminie spadkobierca nie ponosi winy, sąd może nie uwzględnić upływu tego terminu przez wzgląd na zasady współżycia społecznego (art. 5 Kodeksu cywilnego).

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają regulacji dotyczącej zawieszania biegu albo przerwania biegu terminów zawitych. W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, że do terminów zawitych nie mają zastosowania w drodze analogii przepisy k.c. przedawnieniu, gdyż terminy zawite cechują się dużo większym rygoryzmem niż terminy przedawnienia. Roszczenia, do których terminy zawite się odnoszą, po ich upływie wygasają, natomiast roszczeń przedawnionych nie można skutecznie dochodzić przed sądem. Nie brak jednak stanowisk przeciwnych opowiadających się za koniecznością moderowania skutków prawnych upływu terminu zawitego i stosowania w tej materii ostrożnej analogii z przepisów o przedawnieniu.

  • Zadośćuczynienie za krzywdę 

Sąd Najwyższy przesądził, iż osoby najbliższe poszkodowanemu, który w wyniku czynu niedozwolonego, doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu, są uprawnione do uzyskania zadośćuczynienia za krzywdę (uchwała 7 sędziów z dniu 28 marca 2018 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 69/17).

W aktualnym stanie prawnym Kodeks cywilny dopuszczał wprost możliwość przyznania odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za krzywdę na rzecz najbliższych członków rodziny osoby, która w wyniku czynu niedozwolonego, zmarła. W przypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia poszkodowanego, Kodeks cywilny wprost regulował możliwość przyznania tej osobie, nie zaś jego najbliższym, stosownego zadośćuczynienia za krzywdę, natomiast brak było wyraźnej podstawy prawnej umożliwiającej osobom najbliższym żyjącego poszkodowanego, dochodzenia zadośćuczynienia z tytułu ich własnej krzywdy związanej z zaburzeniem więzi rodzinnych, stanowiącym rezultat ciężkiego stanu zdrowia osoby poszkodowanej.

Uchwała dotyczyła bezpośrednio błędu medycznego, jednak stanowisko Sądu Najwyższego będzie miało uniwersalne zastosowanie do wszystkich rodzajów deliktów, w tym zwłaszcza wypadków komunikacyjnych.

  • Opłaty za usunięcie pojazdu

„Uchwała w przedmiocie ustalenia opłat za usunięcie pojazdu i jego przechowywanie (kosztów związanych z wydaniem dyspozycji usunięcia a następnie odstąpieniem od usunięcia pojazdu) będzie zgodna z prawem tylko wtedy, gdy jej treść będzie zdeterminowana jedynie koniecznością sprawnej realizacji tych zadań i kosztami przechowywania pojazdów na obszarze danego powiatu, nie zaś innymi okolicznościami, a wysokość przyjętych stawek opłat (kosztów) będzie wynikiem uwzględnienia wyłącznie powyższych przesłanek.” Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lutego 2018 roku w sprawie o sygn. akt III SA/Wr 862/17.

W uzasadnieniu przywołanego wyroku Sąd wskazał, że przy ustalaniu opłat za usuwanie i przechowywanie pojazdów na terenie danej gminy należy uwzględnić konieczność sprawnej realizacji tych zadań oraz koszty obowiązujące na terenie danej gminy określone w art. 130a ust. 6 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (dalej: Kodeks drogowy).

W powołanym przepisie określono maksymalną wysokość stawek za usuwanie i przechowywanie pojazdów. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu, gminy ustalając w drodze uchwały koszty z tym związane, obowiązane są do uwzględnienia rzeczywistych cen rynkowych obowiązujących na terenie danej gminy, które nie mogą w żadnym razie przekroczyć ustawowych stawek maksymalnych.

Powyższe stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego warto mieć na uwadze w sytuacji odholowania pojazdu przez uprawnione służby na terenie danej gminy. Może bowiem okazać się, że opłaty jakimi zostaniemy obciążeni zostały ustalone przez gminę bezrefleksyjnie w wysokości ustawowych stawek maksymalnych, podczas gdy rzeczywiste ceny rynkowe na terenie danej gminy będą kilkakrotnie niższe.

www.mgs-law.eu
Energetyka

Konferencja „Oczekiwania firm energochłonnych wobec polityki gospodarczej Polski, sektora energetycznego i polskiej nauki”

Michał Sznycer brał czynny udział w debacie eksperckiej na Konferencji w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w dniu 14 marca 2024 r.    Michał Sznycer, partner MGS LAW, radca prawny wspólnie z mec. Anną Kucińską, z ramienia Stowarzyszenie Prawników Prawa Energetycznego uczestniczyli w Konferencji, która odbywała się w auli głównej AGH University of Kraków. Konferencja „Oczekiwania firm

Czytaj więcej »
O Nas

Maria Pekar dołączyła do Zespołu MGS LAW. Serdecznie witamy!

Serdecznie witamy Marię Pekar, specjalistkę ds. administracyjnych w Zespole MGS LAW.    Maria Pekar pracuje w naszej Kancelarii od lutego br. Jest profesjonalistką w dziedzinie administracji i posiada bogate doświadczenie w tym zakresie. Przejęła szeroki zakres obowiązków, obejmujący nie tylko przygotowywanie dokumentów i obsługę korespondencji, lecz także efektywną współpracę z firmami zewnętrznymi oraz bezpośredni kontakt z klientami.  Jesteśmy pewni, że umiejętności,

Czytaj więcej »
Energetyka

Taryfy dynamiczne – prosumenci ryzykują podwójnie? – komentują M. Sznycer i F. Pilarski

Artykuł red. Anny Będkowskiej z komentarzami radców prawnych Michała Sznycera i Filipa Pilarskiego z dnia 04.03.2024 r. jest dostępny na stronie GLOBEnergia.pl / Taryfy dynamiczne – prosumenci ryzykują podwójnie?     Planowane na sierpień tego roku wdrożenie taryf dynamicznych zmieni sposób rozliczania zakupu energii elektrycznej, co otworzy drzwi dla nowych rozwiązań zarówno

Czytaj więcej »