PRAWO ENERGETYCZNE

5 najważniejszych wydarzeń sektora energetycznego w 2021 roku.

Michał Sznycer, radca prawny, specjalista w zakresie prawa energetycznego, partner MGS LAW jako najważniejsze wydarzenia minionego roku wybrał:

1. Zmiana systemu prosumenckiego
2. Kryzys na rynku cen energii elektrycznej
3. Lokalizacja pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej
4. „Ustawa licznikowa” – droga do CSIRE
5. Morska energetyka wiatrowa i gospodarka wodorowa

Czytaj opracowanie TUTAJ.

Pierwsze stacje wodorowe w Polsce

Spółka PKN Orlen podczas konferencji „Europejski Kongres Samorządowy” w Mikołajkach poinformowała, iż do końca 2023 roku mają powstać trzy stacje wodorowe. Jedna z nich zostanie zbudowana w Poznaniu, a druga w Katowicach. Ponadto dystrybucja wodoru zostanie poszerzona o stację mobilną znajdującą się we Włocławku. Stacje wodorowe Orlenu będą ogólnodostępne oraz wyposażone w moduły tankowania zarówno dla autobusów, jak i samochodów osobowych.

Nowelizacja ustawy górniczej

17 grudnia 2021 roku Sejm przyjął bez poprawek nowelizację ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Nowelizacja wprowadza uzgodnienia Umowy społecznej zawartej w maju tego 2021 roku między przedstawicielami rządu a górniczymi związkami zawodowymi. Precyzuje ona m.in. zasady udzielania publicznego wsparcia w postaci dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych kopalń, przewiduje zawieszenie spłaty i docelowe umorzenie części zobowiązań górniczych firm wobec ZUS i PFR oraz określa możliwości podwyższania ich kapitału za pomocą emisji skarbowych papierów wartościowych. Koszty tych działań do końca 2031 roku szacowane są na ok. 29 mld zł. Obok budżetowych dopłat nowelizacja zakłada zawieszenie i docelowe umorzenie składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika i płatnika. Dodatkowo uzgodniono stopniowe wygaszanie polskich kopalń węgla energetycznego do końca 2049 roku oraz subsydiowanie górnictwa w tym okresie.

Warunkiem wdrożenia tych zmian jest pozytywne rozpatrzenie formalnego wniosku notyfikacyjnego przez Komisję Europejską, który prawdopodobnie zostanie złożony w pod koniec stycznia 2022 roku.

Nowe zasady przyłączania i współpracy mikroinstalacji fotowoltaicznych z siecią

W Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska w sprawie wymagań technicznych, warunków przyłączania oraz współpracy mikroinstalacji z systemem elektroenergetycznym. Rozporządzenie wprowadza szereg nowych procedur w zakresie przyłączania mikroinstalacji fotowoltaicznych do sieci zarówno w trybie zgłoszenia, jak i na podstawie wniosku o wydanie warunków przyłączenia. Kluczową zmianą jest wprowadzenie ujednoliconego wzoru zgłoszenia mikroinstalacji, jak również wniosku o wydanie warunków przyłączenia.

Sformułowane zostały także wymagania techniczne – będą one regulować zakres przyłączania mikroinstalacji do sieci w zakresie częstotliwości oraz mocy czynnej. W tym zakresie wprowadzony zostały także wymóg w zakresie wyposażenia mikroinstalacji w tabliczki informacyjne oraz w układy zabezpieczeń składających się co najmniej z:

• dwustopniowego zabezpieczenia nadnapięciowego;
• zabezpieczenia ponadnapięciowego;
• zabezpieczenia podczęstotliwościowego
• zabezpieczenia nadczęstotliwościowego
• zabezpieczenia do pracy wyspowej (LoM)

Synchronizacja mikroinstalacji powinna być w pełni automatyczna, co oznacza, że nie będzie możliwe ręczne zamknięcie łącznika między dwoma synchronizowanymi systemami. Mikroinstalacja powinna być wyposażona w łącznik automatyczny stwarzający przerwę izolacyjną między instalacją odbiorczą a siecią OSD na okres braku napięcia w sieci OSD, z wyłączeniem mikroinstalacji, które zostały bezpośrednio przyłączone do sieci elektroenergetycznej.

Przewidziane w rozporządzeniu w zmiany wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Wykaz odbiorców przemysłowych na rok 2022

W Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki pojawił się wykaz odbiorców przemysłowych na rok 2022 , którzy złożyli oświadczenie potwierdzające wykonywanie działalności gospodarczej oznaczonej określonymi kodami Polskiej Klasyfikacji Działalności (w sektorach energochłonnych), ilość zużytej energii elektrycznej oraz ilość energii zakupionej na własny użytek w roku kalendarzowym poprzedzającym rok realizacji obowiązku, wartość współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej oraz ilość energii elektrycznej objętej obowiązkiem uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia biogazu rolniczego,  oraz stanowiącej podstawę do obliczenia opłaty OZE, opłaty kogeneracyjnej oraz opinię biegłego rewidenta potwierdzającą prawidłowość wyliczenia wartości współczynnika intensywności zużycia energii elektrycznej. Wykaz zawiera nazwę przedsiębiorstwa, siedzibę przedsiębiorstwa, numer NIP oraz ilość energii elektrycznej objętej obowiązkiem.

Lokalizacja pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce

Nadmorska gmina Choczewo została wybrana  jako preferowane miejsce, w którym powstanie pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa. Lokalizacja została wybrana na podstawie badań środowiskowych i lokalizacyjnych, które wykazały, że spełnia ona wszystkie wymagania środowiskowe stawiane tego typu obiektom. Spółka Polskie Elektrownie Jądrowe będzie się teraz ubiegać o uzyskanie niezbędnych decyzji administracyjnych.

Wyprzedaż rezerw ropy

Stany Zjednoczone zamierzają sprzedać 18 milionów baryłek ropy z rezerw strategicznych oraz 4,8 miliona baryłek ropy w ramach formuły zwrotnej. Na rynek trafi łącznie około 50 milionów baryłek wprowadzanych jednocześnie z magazynów wielu krajów m.in. USA oraz Japonii co ma zmniejszyć wysokie ceny paliw na stacjach benzynowych.

Nowelizacja ustawy prawo energetyczne

10 grudnia 2021 roku weszła w życie ustawa z 2 grudnia 2021 roku o zmianie ustawy- prawo energetyczne. Zgodnie z informacją przedstawioną przez Prezesa URE zmiany wprowadzone tą nowelizacją, mają zapobiec ryzyku jednej, skumulowanej podwyżki cen gazu dla gospodarstw domowych w 2022 r. oraz jednocześnie zapewnić sprzedawcom gazu możliwość odzyskania kosztów poniesionych w związku z zakupem gazu na potrzeby swoich klientów.  Szczególne rozwiązanie przedstawione w ramach mechanizmu taryfowego ma umożliwić przeniesienie bieżącego wzrostu cen zakupu surowca na kolejne lata – do 30 czerwca 2022 roku sprzedawcy gazu będą mogli przedłożyć Prezesowi URE taryfę na sprzedaż gazu dla gospodarstw domowych skalkulowaną na podstawie tylko części kosztów uzasadnionych (części zakupu gazu). Zmiany obejmują także zabezpieczenie odbiorców poprzez ograniczenie wysokości podwyżki w kolejnej taryfie, która mogłaby być rezultatem przerzucenia do niej wcześniej nieuwzględnionych kosztów. Podwyżka w taryfie nie będzie mogła przekroczyć 25% poziomu średniej ceny, która zostałaby ustalona bez rozliczenia tej korekty.

Porozumienie sektorowe na rzecz fotowoltaiki

16 grudnia 2021 roku zostało podpisane Porozumienie o współpracy na rzecz rozwoju sektora fotowoltaiki. Jest to czwarte porozumienie sektorowe zawieranie z branżą energetyczną w Polsce. Porozumienie będzie stałą platformą współpracy Stron na rzecz dynamicznego rozwoju sektora PV w Polsce.

Likwidacja prosumenckiego systemu opustów

Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii. Podpisana nowela zakłada zastąpienie dotychczasowego systemu opustów dla prosumentów, którzy nie zgłoszą przyłączenia swoich mikroinstalacji do końca marca 2022 roku systemem opartym na rozliczeniu wartościowym. Właściciele mikroinstalacji będą mogli sprzedawać nadwyżki energii w ramach tzw. mechanizmu  net-billingu. Początkowo ma być to rynkowa  miesięczna cena energii elektrycznej wyznaczona dla danego miesiąca kalendarzowego , a od połowy 2024 roku rozliczenia mają być prowadzone z uwzględnieniem ceny godzinowej na Rynku Dnia Następnego. Wprowadzenie okresu dostosowawczego ma wynikać z konieczności wdrożenia narzędzi i systemów do rozliczenia wartościowego energii według ceny godzinowej oraz wymagań centralnego systemu informacji rynku energii (CSIRE), który zacznie funkcjonować od 1 lipca 2024 roku.

Harmonogram certyfikacji ogólnej w ramach rynku mocy

Polskie Sieci Elektroenergetyczne informują o rozpoczęciu kolejnej certyfikacji ogólnej w ramach rynku mocy. Wnioski o wpis do rejestru można składać od 3 do 17 stycznia 2022 roku włącznie. Coroczny obowiązek udziału w certyfikacji ogólnej dotyczy wszystkich właścicieli istniejących jednostek fizycznych wytwórczych o mocy osiągalnej brutto nie mniejszej niż 2 MW. Harmonogram prezentuje się następująco:

• rozpoczęcie certyfikacji ogólnej- 3.01.2022 roku;
• składanie wniosków o wpis do rejestru- do 17.01.2022 roku;
• weryfikacja wniosków o wpis do rejestru przez OSDp- do 3.02.2022 roku;
• rozpatrzenie wniosku przez OSP- nie później niż 11.03.2022 roku;
• zakończenie certyfikacji ogólnej- 11.03.2022 roku.

Handel energią z zagranicą a bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki podjął decyzję w celu zapewnienia bezpieczeństwa Krajowemu Systemu Elektroenergetycznego. Udzielił odstępstwa od obowiązku narzuconemu Operatorowi Systemu Przesyłowego – Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. co do udostępniania minimalnych zdolności do obrotu międzystrefowego na granicach Polski z Niemcami, Czechami i Słowacją. Zgodnie z informacją przedstawioną przez regulatora celem tej decyzji jest ograniczenie ryzyka wystąpienia sytuacji, w której operator może być zmuszony do udostępnienia zdolności przesyłowych niewykonalnych ze względu na uwarunkowania systemu, a co za tym idzie  przyjęcia do realizacji takich grafików wymiany transgranicznej, które zagrażają pracy krajowego oraz europejskiego systemu elektroenergetycznego.

900 milionów euro wsparcia dla zielonego wodoru

Komisja Europejska zatwierdziła niemiecką inicjatywę H2Global oraz program dotacji na zielone projekty w krajach spoza Unii Europejskiej m.in. z Kanadą, Chile, Japonią, Marokiem, Arabią Saudyjską oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Celem inicjatywy oraz programu jest produkcja taniego i ekologicznego wodoru, co będzie skutkowało redukcją emisji gazów cieplarnianych.  Wsparcie publiczne wyniesie 900 milionów euro.

Polska strategia wodorowa

10 grudnia w Monitorze Polskim została opublikowana „Polska strategia wodorowa do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku” . Określa ona 44 działania mające na celu umożliwienie produkcji wodoru na skalę przemysłową poprzez wsparcie wszelkich metod produkcji wodoru niskoemisyjnego i zeroemisyjnego, ze wskazaniem na proces elektrolizy wody, technologie zagazowania, fermentacji lub pirolizy biomasy, reforming parowy biogazu, reforming parowy biometanu, termiczne przetwarzanie lub pirolizę odpadów, gazy odpadowe, reforming parowy węglowodorowych z wykorzystywaniem technologii wychwytywania i magazynowania CO2 oraz zgazowanie węgla. Ponadto strategia zakłada opracowanie stadium wykonalności rurociągu na wodór czyli tzw. autostrady wodorowej oraz zbadanie istniejącej infrastruktury gazowej pod kątem możliwości zatłaczania wodoru i przesyłu mieszanin wodoru z gazem.

Oprócz wyżej wymienionych działań strategia wyznacza także cele do 2030 roku czyli:

• zakładana zainstalowana moc instalacji do produkcji niskoemisyjnego wodoru ma wynosić 50MW do 2025 roku i 2GW do 2030 roku.
• liczba dolin wodorowych ma wynosić co najmniej 5.
• liczba będących w użyciu autobusów wodorowych ma wynosić od 100-250 do 2025 roku i od 800 do 1000 do 2030 roku
• do 2025 roku mają zostać wybudowane minimum 32 stacje wodorowe.
• stworzenie Ekosystemu Innowacji Dolin Wodorowych.
• utworzenie Centrum Technologii Wodorowych.

Rozstrzygnięcie aukcji na rynku mocy

Aukcja główna na 2026 rok została zakończona w pierwszej rundzie. Cena wywoławcza wynosiła 404,4 zł/kW/rok, a cena minimalna wynosiła 367,05 zł/kW/rok. Ostateczne wyniki aukcji mocy  są dostępne w Informacji Prezesa URE nr 2/2022 z dnia 7 stycznia 2022 roku.

Kara za niewykonanie obowiązku mocowego na rok 2022

Ustawa o rynku mocy wprowadziła mechanizm, który zaczął działać z początkiem 2021 roku i ma zapobiegać nieplanowanym przerwom w dostawach prądu do odbiorców. Polega on na tym, że dostawcy mocy zobowiązują się pozostawać w gotowości dostarczenia określonej mocy elektrycznej do systemu elektroenergetycznego i udostępnić określoną moc elektryczną bądź obniżyć jej pobór w okresach zagrożenia, na wezwanie Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Prezes URE wyliczył, że jednostkowa stawka kary za niewykonanie tego obowiązku na 2022 rok wynosi 4437,68 zł/MWh. Wysokość obowiązków mocowych zakontraktowanych w aukcjach na 2022 rok wynosi 5,4 mld zł.

Elektromobilność i paliwa alternatywne

Prezydent RP podpisał nowelizacje ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Wdraża ona przepisy dyrektywy 2019/1161 w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego, dyrektywę 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz dyrektywę 2018/844 nowelizującą dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i w sprawie efektywności energetycznej. Ustawa w szczególności wprowadza przepisy i definicje umożliwiające rozwój gospodarki wodorowej, przepisy modyfikujące zasady tworzenia stref czystego transportu, określa ułatwienia w zakresie instalacji punktów ładowania w budynkach wielorodzinnych oraz. Dodatkowo wprowadzono możliwość dla kierowców, legitymujących się prawem jazdy kat. B, prowadzenia lekkich zeroemisyjnych pojazdów dostawczych – odpowiedników lekkich pojazdów spalinowych, których dopuszczalna masa całkowita z powodu wykorzystania napędu alternatywnego przekracza 3 500 kg ale nie jest większa niż 4 250 kg. Wprowadzenie poszczególnych rozwiązań będzie następowało stopniowo – przyjmowanie wszystkich proponowanych rozwiązań zakończy się w 2028 roku.

Nabór na premię kogeneracyjną

Prezes URE ogłosił kolejny nabór na premię kogeneracyjną, zaplanowaną w terminie od 14 do 16 marca 2022 roku. W naborze mogą wziąć udział nowe lub znacznie zmodernizowane jednostki kogeneracyjne, o mocy zainstalowanej nie mniejszej niż 50 MW. Wcześniej zainteresowani wytwórcy muszą uzyskać decyzje o dopuszczeniu do udziału w naborze. Wartość premii w naborze może wynieść ponad 11 mld złotych, a premią może zostać objęte 72 TWh energii elektrycznej.

Pakiet „Fit for 55”

Komisja Europejska przedstawiła drugą część pakietu „Fit for 55”. Zawiera on regulacje dotyczące gazu, metanu i wodoru. Głównymi założeniami pakietu jest dekarbonizacja gospodarki oraz redukcja emisji CO2 o 55% do 2030 roku. Ma to być osiągnięte m.in. poprzez stopniowe zastępowanie gazu przez wodór i biometan, czyli gazy odnawialne. Ponadto wszystkie budynki wznoszone do 2040 roku mają mieć zerowy wpływ na emisję gazów cieplarnianych.

Dodatek osłonowy

17 grudnia Sejm po odrzuceniu poprawek Senatu, uchwalił ustawę o dodatku osłonowym, mającą zniwelować rosnące ceny energii. Wsparcie ma objąć 6,8 mln gospodarstw domowych, co stanowi prawie połowę gospodarstw w Polsce. Na ten cel z budżetu państwa zostanie przeznaczona kwota w wysokości 4 mld złotych. Stawki dodatku zostaną zróżnicowane w zależności od dochodu i liczby osób w rodzinie, jak również źródła ogrzewania. Dodatek będzie wypłacany przez gminy. Co ważne, na sprzedawców energii elektrycznej i gazu ziemnego zostanie nałożony obowiązek informacyjny dotyczący prawa odbiorcy o ubieganie się o dodatek. Ponadto ustawa wprowadza zakaz wstrzymywania dostaw energii elektrycznej do gospodarstw domowych odbiorców wrażliwych w okresie od 1 listopada do 31 marca oraz w soboty i dni ustawowo wolne od pracy.

Wezwanie do zawieszenia handlu uprawnieniami do emisji CO2

Sejm przyjął uchwałę, w sprawie wezwania państw Unii Europejskiej do zawieszenia unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i podjęcia działań na rzecz jego reformy. Celem uchwały jest poparcie polskiego rządu, który będzie domagać się ustalenia maksymalnej ceny uprawnień do emisji CO2. Na dzień 13 grudnia plasują się one na poziomie 85,52 euro za tonę, a w ujęciu rocznym ich ceny wzrosły o 170%. Na dzień 30 grudnia wezwanie to nie spotkało się z odpowiedzią ze strony Rady Europejskiej.

Monitorowanie paliw

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się projekt nowelizacji przepisów dotyczących uszczelnienia systemu podatkowego w zakresie obrotu paliwami silnikowymi, czyli benzyną, olejem napędowym oraz gazem LPG. Zmiany będą obejmowały m.in. wprowadzenie prawnego obowiązku rejestracji miejsc dostarczenia paliwa napędowego, obowiązku przekazywania przez stacje paliw stanu liczników urządzeń pomiarowych z dystrybutorów oraz objęcie systemem SENT każdego przewozu paliwa oraz sankcje za nieprzestrzeganie projektowanych regulacji. Dodatkowo projekt modyfikuje zasady dokonywania zwrotu podatku akcyzowego poprzez ograniczenie prawo do zwrotu podatku producentom rolnym, w stosunku do których organy podatkowe wydały ostateczną decyzję w sprawie zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym.

Pozwolenie środowiskowe dla RWE

RWE Renewables otrzymało pozwolenie środowiskowe, przybliżające firmę do budowy pierwszej morskiej farmy wiatrowej w Polsce. F.E.W. Baltic II o mocy 350 MW ma powstać w pobliżu Ustki. Według planów budowa zakończy się w 2025 roku, a eksploatacja potrwa kolejne 25-30 lat.

Nowe projekty fotowoltaiczne w Polsce

Spółka R. Power poinformowała o nowych inwestycjach – do 2030 roku chcą osiągnąć 10 GWp łącznej mocy we własnych projektach fotowoltaicznych, co pozwoli im wejść do grona największych niezależnych producentów energii w Europie. Połowa tych projektów ma zostać zrealizowana w Polsce. Z komunikatu Prezesa Spółki wynika, że głównym obiektem zainteresowania są instalacje o mocy powyżej 5MWp.

Nowe taryfy na sprzedaż energii

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdził taryfy na sprzedaż dla sprzedawców z urzędu oraz pięciu największych spółek dystrybucyjnych. Według URE stawki nowych taryf dystrybutorów energii dla wszystkich grup odbiorców wzrosną średnio o 8%. Nowe taryfy uwzględniają opłaty, które nie są powiązane ze świadczeniem usług dystrybucji, lecz utrzymaniem systemów wsparcia, czyli:

• stawka opłaty kogeneracyjnej, która wzrosła z 0zł/MWh do 4,96 zł/MWh
• stawkę opłaty mocowej, która wzrosła o około 30%
• opłatę OZE, która spadłą z 2,2 zł/MWh do 0,9 zł/MWh

Nowe taryfy prezesa URE obowiązują od 1 stycznia 2022 roku.