Rada Unii Europejskiej przyjęła w dniu 18 marca 2024 r. rozporządzenie wzmacniające nadzór organów Unii Europejskiego nad rynkiem energii. Celem rozporządzenia nowelizującego m.in.: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1227/2011 (REMIT) i Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiające Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii. 

 

Rozporządzenie wprowadza nowe wymagania dla uczestników unijnego rynku energii, którzy mają siedzibę w państwach trzecich. Taki podmiot będzie miał obowiązek wyznaczenia swojego reprezentanta w danym państwie członkowskim, w którym jest aktywnym uczestnikiem rynku. Reprezentant musi legitymować się pisemnym upoważnieniem do działania w imieniu uczestnika rynku. 

 

Co więcej, ACER na podstawie rozporządzenia uzyskała nowe narzędzia pozwalające na prowadzenie dochodzenia międzynarodowego, jeżeli przynajmniej co najmniej dwa państwa członkowskie zostały dotknięte potencjalną manipulacją na rynku energii. ACER będzie mogła również prowadzić kontrolę bezpośrednio u uczestnika rynku. Należy jednak zwrócić uwagę, że kompetencja do nakładania kar finansowych za naruszenie lub złamanie zakazów lub obowiązków pozostają w gestii organów krajowych. 

Rozporządzenie wejdzie w życie 20 dni od dnia opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

 

 

 

 

W dniu 3 kwietnia 2024 r. Wopke Hoekstra, Komisarz Unii Europejskiej ds. działań klimatycznych udzielił odpowiedzi na pytanie poselskie europosła Jerzego Buzka nr P-000712/2024(ASW) dotyczące wątpliwości interpretacyjnych w sprawie możliwości pozyskania przez sektor ciepłowniczy dodatkowych bezpłatnych uprawnień do emisji, wskazał, że zgodnie z art. 10b ust. 4 Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE operatorzy objęci systemem handlu uprawnieniami do emisji (ETS) z podinstalacją sieci ciepłowniczej mogą otrzymać warunkowe dodatkowe bezpłatne uprawnienia w wysokości 30 % poziomu referencyjnego (łącznie 60 % poziomu referencyjnego) na okres od 2026 r. do 2030 r.

 

Dodatkowo na pytanie poselskie czy projekty, które są zamawiane i oddawane do użytku w bieżącym okresie (w latach 2023–2026), mogą być uwzględniane w planach neutralności klimatycznej i czy takie projekty spełniają warunek, zgodnie z którym wartość dodatkowych bezpłatnych uprawnień przeznacza się na inwestycje, Komisarz ds. działań klimatycznych wskazał, że „w odniesieniu do każdego ze środków i inwestycji, które mają zostać zrealizowane w każdym z pięcioletnich okresów do 2050 r., jak określono w planie neutralności klimatycznej, aby osiągnąć cele i wartości pośrednie, w planie neutralności klimatycznej należy zawrzeć szczegółowy opis. Inwestycje dokonane przed ustanowieniem planu neutralności klimatycznej mogą zostać uwzględnione w tym planie, o ile finansowane środki staną się skuteczne (a tym samym wpływają na emisje) dopiero po okresie odniesienia (2019-2023).

 

Uwzględniane mogą być wyłącznie te instalacje objęte ETS, dla których ustanowiono plan do dnia 1 maja 2024 r. i złożono wniosek o przydział bezpłatnych uprawnień do dnia 30 maja 2024 r.”

Powyższa interpretacja jest korzystna dla polskiego sektora ciepłowniczego, a przydział bezpłatnych uprawnień do emisji pozwoli na zabezpieczenie dodatkowych środków na transformację energetyczną. 

 

 

 

W dniu 25 marca 2024 r. Prezes URE opublikował informację nr 15/2024 dotycząca kwestii wywołujących najczęstsze wątpliwości w obszarze przyłączania do sieci. Prezes URE wskazał m.in. przypadki, których OSE może odmówić przyłączania do sieci w trybie art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego (tzw. tryb taryfowy) oraz w trybie art. 7 ust. 9 Prawa energetycznego (tzw. tryb komercyjny). W informacji zawarto również, potwierdzoną orzecznictwem, aktualną interpretację przesłanek technicznych i ekonomicznych odmowy przyłączenia do sieci. 

 

W związku z wejściem w życie z dniem 1 października 2024 r. przepisów umożliwiających współdzielenie przyłącza tzw. cable pooling, Prezes URE wskazał 3 przypadki składania wniosków o wydanie warunków przyłączenia, gdy ta regulacja może mieć zastosowanie: 

 

A) wniosek obejmuje pierwsze przyłączenie do sieci dwóch lub większej ilości instalacji oze, 

B) wniosek jest składany w sytuacji, gdy zostały uprzednio wydane warunki przyłączenia dla „pierwszej” instalacji oze i została zawarta umowa o przyłączenie, a podmiot przyłączany wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji oze, 

C) wniosek jest składany w sytuacji, gdy instalacja oze jest przyłączona do sieci (instalacja istniejąca i wybudowane przyłącze), a podmiot przyłączony wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji oze. 

 

Informacja potwierdza również, że cable pooling nie ma ograniczeń temporalnych, zatem może mieć zastosowanie również w miejscach, gdy warunki przyłączenia zostały wydane przez 1 października 2023 r. Przepisy nie przewidują również ograniczeń co do rodzaju instalacji OZE jaki mogą korzystać z jednego przyłącza, ani ograniczeń podmiotowych tj. z jednego przyłącza może korzystać więcej niż jeden podmiot, z tymże wszystkie korzystające z przyłącza podmioty powinny uregulować kwestię zasad współpracy z właściwym OSE. 

 

W przypadku skorzystania z cable poolingu, zawierania jest jedna umów o przyłączenie oraz jedna umowa przesyłowa lub dystrybucyjna dla wszystkich instalacji oze. Co do treści umowy przyłączeniowej, Prezes URE zwraca uwagę na szczególny przypadek, gdy moc zainstalowana instalacji oze przekracza moc przyłączeniową, wówczas umowa powinna zawierać szczegółowy opis sposobu zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej. 

 

 

 

W dniu 8 kwietnia 2024 r. na opublikowano w Wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji  ustawy o oze. Nowelizacja ma dotyczyć 4 obszarów:

 

I. Zapewnienia zgodności prawa krajowego z prawem unijnym w zakresie udzielanej pomocy publicznej w systemach wsparcia oze;

II. Przyśpieszenia wydawania zezwoleń w obszarze oze;

III. Przesunięcie daty wejścia przepisów o wirtualnym prosumencie, tak by powiązać je z datą wejścia w życie CSIRE;

IV. Zmian w systemie rozliczeń net-billing.

 

Co do zgodności prawa krajowego z prawem unijnym w zakresie udzielenia pomocy publicznej, projektodawcy planują dostosowanie przepisów dotyczących odnawialnych źródeł energii  do:

 

1) komunikatu Komisji – Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią z 2022 r. (Dz.U. C 80 z 18.2.2022, str. 1–89 – „Wytyczne CEEAG”) 

2) rozporządzeniem Komisji (UE) nr 651/2014 uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L187 z 26.06.2014 r., str. 1, z późn. zm. – „rozporządzenie GBER”)

 

W zakresie procedur w obszarze oze, zmiany obejmą następujące procedury na wydanie: decyzji o pozwoleniu na budowę w przedmiocie robót budowlanych, warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej oraz ciepłowniczej, koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej lub koncesji na wytwarzanie ciepła, decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, wpisu do rejestru wytwórców wykonujących działalność gospodarczą w małej instalacji w zakresie małych instalacji.

 

Dodatkowo procedury uzyskania decyzji środowiskowej w odniesieniu do określonych przepisami zamierzeń odnoszących się do instalacji oze, powiązanych z nimi sieci oraz magazynów energii elektrycznej zostaną uznane jako stanowiące realizację nadrzędnego celu publicznego oraz są uznawane za służące zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu.

 

Zmiany w systemie rozliczeń net-billing będą polegać na utrzymaniu po dniu 1 lipca 2024 r. możliwości rozliczania się w systemie net-billing w oparciu o rynkową miesięczną cenę energii elektrycznej. Prosumenci będą mieli możliwości przejścia na system rozliczeń net-bilingowy w oparciu o rynkową godzinową cenę energii elektrycznej. W celu zachęcenia do skorzystania z nowego systemu rozliczeń prosumenci będą mogli skorzystać ze zwiększonej wartości zwrotu niewykorzystanych środków za wprowadzoną do sieci energię (tzw. nadpłatę) do 30% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty.

 

 

 

W dniu 4 kwietnia 2024 r., w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zostało opublikowane Rozporządzenie delegowane (UE) 2024/873 z dnia 30 stycznia 2024 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2019/331 w odniesieniu do przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii, nowelizujące przejściowe zasady dotyczące zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji. 

 

W porównaniu z dotychczasowym brzmieniem rozporządzania delegowanego, zmiany przede wszystkim dotyczą wodoru. Nowelizacja ma na celu wsparcie rozwoju technologii zielonego wodoru. W przypadku procesów produkcyjnych, gdzie wodór jest produktem ubocznym, nie przyznaje się bezpłatnych uprawnień w ramach wskaźników emisyjności dla wodoru lub amoniaku, gdyż te technologie nie są wystarczająco nowe ani nie przyczyniają się do dekarbonizacji przez inwestycje w inicjatywy wodorowe.

 

Rozporządzenie precyzuje zasady przydziału bezpłatnych uprawnień dla technologii wodorowych, wyłączając wodór używany do produkcji amoniaku ze wskaźnika emisyjności dla wodoru. Wodór w ujęciu wskaźnika emisyjności według punktu 2 Załącznika I Rozporządzenia delegowanego 2024/873 zdefiniowany jest jako czysty wodór oraz mieszanka wodoru i tlenku węgla, z zawartością wodoru co najmniej 60% ułamka objętościowego. Wyłącza się zaliczenie wodoru wykorzystywanego do produkcji amoniaku, wytwarzanego w procesie elektrolizy chlorków metali alkalicznych, wytwarzanego w procesie produkcji chloranów oraz uwalnianego w wyniku konwersji chemicznej z nośników wodoru używanych do transportu. Rozporządzenie weszło w życie w dniu opublikowania, czyli 4 kwietnia 2024 r. Zmiany dotyczące wodoru zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. ma menu kontekstowe.

 

 

 

W dniu 5 kwietnia 2024r. Prezes PGE S.A. Dariusz Marzec przedstawił wyniki koncernu za 2023 r. W trakcie konferencji zapowiedział, że PGE zwróci się do Rady Ministrów z propozycją rozwiązania problemu aktywów węglowych, które zgodnie z ustawą o gwarancjach finansowych dla Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) w 2023 r. miały zostać wydzielone z państwowych koncernów energetycznych i przekazane do NABE. Z uwagi na koniec kadencji parlamentu, ustawa nie weszła w życie. 

 

Zgodnie z informacjami Prezesa PGE, każdy z koncernów posiadający aktywa węglowe (PGE, Tauron, ENEA i ENERGA) ma przedstawić Radzie Ministrów swoją koncepcję wydzielenia jednostek wytwórczych i kopalni węglowych. Niemniej jednak, jak podkreślał Prezes Marzec, konieczne jest podjęcie pilnych działań legislacyjnych, gdyż aktywa węglowe stają się coraz większym obciążeniem finansowym dla całego sektora energetycznego. By umożliwić największym koncernom energetycznym przeprowadzenie transformacji energetycznej, konieczne będzie wydzielenie takich aktywów do oddzielnego podmiotu lub podmiotów.