Podsumowanie prawne miesiąca: listopad 2016 obejmuje następujące zagadnienia:

PRAWO ENERGETYCZNE

• Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw
• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznaczył 170 sprzedawców zobowiązanych na 2017 rok
• Zatwierdzono Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii
• Szereg rozporządzeń wykonawczych do ustawy o odnawialnych źródłach energii weszło w życie

RYNEK KOLEJOWY

• Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• W dniu 10 i 24 listopada 2016 roku weszła w życie częściowo ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich
• Prezes UOKiK wydał istotny pogląd w sprawie dotyczący ubezpieczenia niskiego wkładu własnego pobieranego przez mBank.
• Decyzja Prezesa UOKiK w przedmiocie nałożenia kary na sklep internetowy

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA

• Przepis ograniczający prawo do zawierania małżeństw dla osób „dotkniętych chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym” jest zgodny z Konstytucją – orzekł Trybunał Konstytucyjny.
• Ulga abolicyjna przysługuje Polakom zarabiającym w innym kraju, nawet jeśli są tam zwolnieni z daniny, co oznacza, że nie zapłacą jej ani w Polsce, ani za granicą.
• Wyrok SOKiK w sprawie uznania działań spółki za naruszające zbiorowe interesy konsumentów

—

PRAWO ENERGETYCZNE

• Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

Projekt przewiduje między innymi: doprecyzowanie definicji podmiotu przywożącego, co przyczyni się do zwiększenia przejrzystości i uszczelnienia systemu rejestrowania podmiotów; ujednolicenie formy i danych składanych przez podmioty zamierzające dokonać przywozu. Szereg proponowanych zmian dotyczy postępowania administracyjnego w przedmiocie udzielenia koncesji: usunięcie wątpliwości interpretacyjnych związanych z wymogiem posiadania określonych dokumentów przy ubieganiu się o uzyskanie koncesji na obrót paliwami gazowymi z zagranicą; wprowadzenie obowiązku odmowy udzielenia koncesji oraz cofnięcia koncesji w każdym przypadku skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo skarbowe mające związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Postępowanie w przedmiocie udzielenia koncesji będzie zawieszane na okres trwania postępowania przygotowawczego oraz sądowego w przypadku wniesienia aktu oskarżenia w sprawie popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego mającego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Projektowane zmiany miałyby wejść w życie co do zasady z dniem 1 stycznia 2017 roku

• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznaczył 170 sprzedawców zobowiązanych na 2017 rok

Zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych przekazują Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki informacje dotyczące sprzedawców energii elektrycznej o największym wolumenie jej sprzedaży w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 sierpnia tego roku odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci dystrybucyjnej danego operatora na obszarze działania tego operatora.

Na podstawie informacji jw. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznacza sprzedawcę zobowiązanego na obszarze działania danego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego w terminie do dnia 15 października każdego roku na rok następny. W dniu 14 listopada 2016 roku Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznaczył na 2017 rok 170 sprzedawców zobowiązanych na obszarze działania 170 operatorów systemów dystrybucyjnych oraz sprzedawcę zobowiązanego na obszarze działania operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego.

• Zatwierdzono Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii

Na stronach Biuletynu Informacji Publicznej URE został ogłoszony Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Regulamin aukcji został ustalony przez Prezesa URE i zatwierdzony przez Ministra Energii.

Regulamin aukcji określa przebieg i sposób rozstrzygnięcia aukcji, warunki przetwarzania danych dotyczących uczestników aukcji, wymagania techniczne dotyczące dostępu do internetowej platformy aukcyjnej, sposób zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowości przebiegu aukcji oraz warunki zawieszenia dostępu do internetowej platformy aukcyjnej.

• Szereg rozporządzeń wykonawczych do ustawy o odnawialnych źródłach energii weszło w życie:

– Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 24 listopada 2016 roku w sprawie ilości i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii zlokalizowanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza obszarem wyłącznej strefy ekonomicznej, jaka może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2017 roku,

– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 października 2016 r. w sprawie kolejności przeprowadzania aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2016 roku,

– Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 17 października 2016 roku w sprawie ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2016 roku oraz okresów obowiązujących wytwórców, którzy wygrali aukcje w 2016 roku

– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 października 2016 r. w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2016 r.

– Rozporządzenia Ministra Energii z dnia 24 listopada 2016 roku w sprawie ilości i wartości energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii zlokalizowanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza obszarem wyłącznej strefy ekonomicznej, jaka może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2017 roku – rozporządzenie to przewiduje, że ilość energii elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii zlokalizowanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza obszarem wyłącznej strefy ekonomicznej, jaka może zostać sprzedana w drodze aukcji w 2017 roku, wynosi 0 MWh, a jej wartość wynosi 0 zł.

RYNEK KOLEJOWY

• Prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw

Dnia 23 listopada 2016 roku Prezydent podpisał ustawę nowelizującą ustawę o transporcie kolejowym. Główny cel nowelizacji to dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy 2012/34/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie utworzenia jednolitego obszaru kolejowego. Nowelizacja zakłada wyodrębnienie obiektów infrastruktury usługowej – będzie to nowa grupa obiektów, w stosunku do których stosowane mają być szczególne zasady udostępniania i pobierania opłat za korzystanie z nich. Wprowadzone zostaną także zmiany do obowiązujących zasad udostępniania infrastruktury kolejowej, m.in. umożliwiono szerszej grupie podmiotów zamawianie przejazdu pociągów.

W zakresie finansowania infrastruktury kolejowej nowelizacja przewiduje opracowanie wieloletniego programu utrzymaniowego, który będzie określać zadania dla zarządców infrastruktury i wynikającą z nich wysokość środków finansowych przewidzianych na ich realizację. Efektem takiego programu ma być uniknięcie przedwczesnej degradacji zmodernizowanych linii i rozwijanie efektów inwestycji.

Według zmienionej ustawy, szefa Urzędu Transportu Kolejowego będzie powoływać premier spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Nowelizacja wprowadza także przepisy, które mają zapewnić niezależność prezesa UTK.

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• W dniu 10 i 24 listopada 2016 roku weszła w życie częściowo ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich

Ustawa znajduje zastosowanie do postępowań mających na celu pozasądowe rozwiązywanie sporów krajowych i transgranicznych dotyczących zobowiązań wynikających z umów sprzedaży lub innych umów zawieranych z konsumentami przez przedsiębiorców mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez interwencję podmiotu, który proponuje lub narzuca rozwiązanie bądź umożliwia zbliżenie stanowisk stron w celu rozwiązania sporu.

Postanowienia ustawy stosowane będą przez przedsiębiorców, którzy sami się do tego zobowiążą albo są zobowiązani do stosowania tej ustawy na podstawie odrębnych przepisów. Przedsiębiorcami zaliczonymi do tej ostatniej grupy będą przedsiębiorstwa z branży energetycznej, przy czym podmiotem uprawnionym do prowadzenia postępowań na rynku energetycznym będzie koordynator do spraw negocjacji działający przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki.

Postępowanie w zakresie pozasądowego rozstrzygania sporów będzie wszczynane na wniosek odbiorcy energii elektrycznej, paliw gazowych lub ciepła, przy czym warunkiem podjęcia postępowania przez koordynatora do spraw negocjacji jest uprzednia próba bezpośredniego rozwiązania sporu z przedsiębiorstwem energetycznym. Istotne z punktu widzenia przedsiębiorstw energetycznych pozostaje uregulowanie, zgodnie z którym nie wstrzymuje się dostarczania paliw gazowych lub energii do czasu rozwiązania sporu przez koordynatora do spraw negocjacji.

Ustawa weszła w życie w części w dniu 10 i 24 listopada 2016 roku, zaś w pozostałej części (m.in. w zakresie nowelizacji ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne) wejdzie w życie w dniu 10 stycznia 2017 roku.

• Prezes UOKiK wydał istotny pogląd w sprawie dotyczący ubezpieczenia niskiego wkładu własnego pobieranego przez mBank.

Prezes UOKiK po raz szósty przedstawił istotny pogląd w sprawie. Dotyczy on sporu konsumentów spłacających kredyt hipoteczny waloryzowany kursem franka szwajcarskiego z mBankiem. Klienci banku domagają się zwrotu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Powołują się na to, że klauzula stosowana przez mBank została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych (numer 6068). Sprawa toczy się w jednym z sądów rejonowych w Warszawie.

Prezes UOKiK twierdzi, że wątpliwości budzi przede wszystkim brak ważnych dla klientów informacji takich jak informacji o ich prawach, obowiązkach i o tym, kto jest rzeczywistym beneficjentem ochrony ubezpieczeniowej. Z tego względu Prezes UOKiK uznał, że postanowienie stosowane przez mBank jest niedozwolone.

Zdaniem UOKiK, kwestionowane postanowienia są sprzeczne z dobrymi obyczajami, ponieważ:

• Obciążają konsumenta kosztami, ale z ich treści nie wynika, kto skorzysta z ubezpieczenia.
• Klienci nie zostali poinformowani o możliwym ryzyku regresu w stosunku do nich. Taka informacja ma duże znaczenie dla konsumentów, ponieważ regres oznacza , że gdyby ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie, to ma prawo do jego zwrotu od konsumentów.
• Na podstawie klauzul stosowanych przez mBank klienci musieliby opłacić składkę, nawet gdyby spłacili wymaganą część kredytu. Bank w takiej sytuacji mógłby żądać zwrotu składki od ubezpieczyciela, ponieważ ochrona ubezpieczeniowa nie była już potrzebna. Kredytobiorcy nie mieli takiej możliwości.

Jeżeli sąd zgodzi się ze stanowiskiem UOKiK i uzna, że kwestionowane postanowienia są niedozwolone, to nie będą one wiążące dla konsumentów w całym okresie obowiązywania umowy. Oznacza to, że mBank będzie musiał oddać powodom składki za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego.

Źródło: https://uokik.gov.pl/aktualnosci

• Decyzja Prezesa UOKiK w przedmiocie nałożenia kary na sklep internetowy

Emistomarket.pl i dom-lazienka.pl – pod tymi adresami działa sklep internetowy ze sprzętem AGD. Postępowanie UOKiK przeciwko właścicielowi sklepu zostało wszczęte w kwietniu 2015 roku. Zarzuty dotyczyły nieprzestrzegania praw klientów wynikających z ustawy o prawach konsumenta.

Postępowanie UOKiK wykazało, że przedsiębiorca naruszył zbiorowe interesy konsumentów. Podany w regulaminie sklepu termin na odstąpienie od umowy liczony był od dnia złożenia zamówienia, a nie od odbioru towaru. Czas na oddanie zapłaconych należności konsumentowi wynosił 14 dni od otrzymania przez sprzedawcę przesyłki z towarem zamiast od dnia rezygnacji kupującego. Dodatkowo z regulaminu wynikało, że przedsiębiorca zwraca klientom, którzy rezygnują z zakupionych produktów jedynie wartość oddawanego towaru i nie uwzględnia kosztów dostawy, podczas gdy sprzedawca powinien zwrócić odstępującemu od umowy również koszty dostawy.

Potwierdziły się także zarzuty UOKiK dotyczące wprowadzania konsumentów w błąd w zakresie czasu trwania gwarancji na niektóre produkty oferowane w sklepie internetowym. Prezentowana przy nich informacja o pięcioletniej gwarancji była nieprawdziwa – okres gwarancji producenta wynosił 2 lata.

Zgodnie z przepisami, przy sprzedaży w sklepie internetowym, konsument ma 14 dni na odstąpienie od umowy bez podawania przyczyny, a 14-dniowy termin liczy się od następnego dnia po otrzymaniu towaru.

UOKiK nałożył na Emisto karę ponad 46 tys. zł i nakazał zaniechania zakwestionowanych praktyk. Decyzja nie jest prawomocna, przedsiębiorca może odwołać się do sądu.

Źródło: https://uokik.gov.pl/aktualnosci

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA

• Przepis ograniczający prawo do zawierania małżeństw dla osób „dotkniętych chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym” jest zgodny z Konstytucją – orzekł Trybunał Konstytucyjny.

„Utrzymanie względnego zakazu małżeńskiego dla osób dotkniętych zaburzeniami psychotycznymi albo upośledzeniem umysłowym może być uznane za konieczne z punktu widzenia ochrony małżeństwa i rodziny na nim opartej oraz dobra dziecka, a więc wartości takich, jak zapewnienie porządku publicznego, a przede wszystkim ochrony praw i wolności innych osób” – powiedział w uzasadnieniu orzeczenia sędzia TK Andrzej Wróbel.

Trybunał rozpoznał sprawę w składzie pięciu sędziów. Orzeczenie zapadło jednogłośnie.

Zaskarżone przez RPO w maju 2015 roku przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią: „Nie może zawrzeć małżeństwa osoba dotknięta chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym. Jeżeli jednak stan zdrowia lub umysłu takiej osoby nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa, i jeżeli osoba ta nie została ubezwłasnowolniona całkowicie, sąd może jej zezwolić na zawarcie małżeństwa” oraz „Unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego jednego z małżonków może żądać każdy z małżonków”.

• Ulga abolicyjna przysługuje Polakom zarabiającym w innym kraju, nawet jeśli są tam zwolnieni z daniny, co oznacza, że nie zapłacą jej ani w Polsce, ani za granicą.

Minister rozwoju i finansów rozstrzygnął w interpretacji ogólnej (numer interpretacji: DD10.8201. 1.2016.GOJ) kwestię rozliczenia zagranicznych zarobków. Wprawdzie interpretacja dotyczy stosowania ulgi abolicyjnej do polskich marynarzy, którzy uzyskują dochody z pracy na statkach za granicą, np. w Norwegii, ale ma szersze zastosowanie. Dotychczas bowiem nie było pewne, czy osoba zwolniona z daniny w innym kraju może skorzystać z ulgi abolicyjnej. Teraz Minister potwierdził, że może.

Ulga abolicyjna ma wyrównać różnice w opodatkowaniu osób uzyskujących dochody z państw, w umowach z którymi Polska stosuje odmienne metody unikania podwójnego opodatkowania. Pierwsza, bardziej korzystna, to metoda wyłączenia z progresją, w której osoba zarabiająca wyłącznie za granicą nie płaci PIT w Polsce. Obowiązuje np. w umowie z Niemcami i Francją.

Druga, mniej korzystna, to metoda proporcjonalnego odliczenia, stosowana np. w umowie z Holandią, Rosją i USA. Od podatku płaconego w Polsce odejmuje się ten zapłacony za granicą. Jeśli jednak w innym kraju obowiązują niższe podatki, to efektem może być konieczność dopłaty w Polsce. Ulga abolicyjna pozwala uniknąć takich sytuacji. Ma ona taki skutek, że jeśli dana osoba nie ma w Polsce żadnych zarobków, to nie musi płacić tu podatku.

Minister stwierdził, że marynarz uzyskujący w innym państwie dochód, który zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania może być opodatkowany w drugim państwie – lecz faktycznie został zwolniony – i do dochodu tego ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia, jest uprawniony do rozliczenia się w Polsce na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o PIT. Przysługuje mu prawo do ulgi, o której mowa w art. 27g ustawy o PIT, na zasadach określonych w tym przepisie.

• Wyrok SOKiK w sprawie uznania działań spółki za naruszające zbiorowe interesy konsumentów

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem w sprawie o sygn. akt XVII AmA 73/14 potwierdził prawidłowość decyzji Prezesa UOKiK z grudnia 2013 roku. W decyzji tej UOKiK uznał działania spółki ZdroWita za naruszające zbiorowe interesy konsumentów i nałożył karę w wysokości ponad 22 tysięcy zł. Przedsiębiorca sugerował konsumentom właściwości lecznicze i rehabilitacyjne sprzedawanych urządzeń. W rzeczywistości oferowany produkt był urządzeniem relaksacyjnym i nie posiadał żadnych właściwości medycznych. Prezes UOKiK zarzucił również przedsiębiorcy błędne informowanie konsumentów o przysługującym im uprawnieniu do odstąpienia od umowy sprzedaży zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Treść umowy sugerowała klientom, że skorzystanie z uprawnienia do odstąpienia od umowy jest odpłatne.