Podsumowanie prawne czerwca 2018 r. obejmuje następujące zagadnienia:

ZMIANY W PRAWIE
• Nowelizacja ustawy o OZE

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
• Pobieranie opłat windykacyjnych przez instytucje finansowe
• Opłaty przewyższające kwotę pożyczki

PRAWO ENERGETYCZNE
• Prezes URE opublikował wykaz odbiorców przemysłowych, którzy nie będą mogli skorzystać z prawa do wykonania obowiązku OZE tylko w stosunku do części energii nabywanej na własne potrzeby

PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
• Urząd Zamówień Publicznych pomaga w elektronicznych zamówieniach

ORZECZNICTWO
• Ładowanie pojazdów elektrycznych bez akcyzy
• Służebność przesyłu – zmiana linii orzeczniczej
• Klauzule abuzywne według stanu z chwili zawarcia umowy
– – –

ZMIANY W PRAWIE

• Nowelizacja ustawy o OZE 

W dniu 1 lipca br., dzień po opublikowaniu, weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, której celem jest tym razem odblokowanie inwestycji w OZE poprzez poprawienie i wznowienie systemu aukcyjnego.

Podstawowym zadaniem przyjętych regulacji jest jednak poprawienie zasad systemu aukcyjnego, co umożliwi odblokowanie kolejnych aukcji i uruchomienie nowych inwestycji w OZE.

W nowelizacji znajdziemy przede wszystkim nową regułę kumulacji pomocy publicznej.  Jednym z warunków dopuszczalności tej pomocy jest wymóg, aby pomoc operacyjna została pomniejszona o wszelką uprzednio otrzymaną pomoc inwestycyjną. Warunek ten stanowi tzw. regułę kumulacji, której celem jest zapewnienie, aby pomoc (lub innego rodzaju wsparcie) na jedno przedsięwzięcie –  udzielana z różnych źródeł – miała charakter proporcjonalny, tj. była ograniczona do minimum niezbędnego do przeprowadzenia tego przedsięwzięcia, co zapewniał resort energii.

Nowe regulacje to także zmiany w zasadach inwestowania w elektrownie wiatrowe oraz próba uporządkowania tych zasad po przyjętej w 2016 roku ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, w tym poprzez uporządkowanie zasad opodatkowania wiatraków i przywrócenie stosowanej wcześniej, korzystniejszej dla inwestorów interpretacji.

Oczekiwana od dawna ustawa zakłada też nowe mechanizmy wsparcia dla grupy małych wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w postaci tzw. feed-in tariffs (FiT) lub feed-in-premium (FiP). Chodzi o instalacje o mocy do 500 kW i od 500 kW do 1 MW mocy zainstalowanej elektrycznej dla wybranych technologii (hydroenergtyka i biogaz).

Stała cena zakupu, obowiązująca w okresie 15 lat, w przypadku mechanizmów FiT i FiP ma stanowić 90 % ceny referencyjnej dla danego typu instalacji (biogazowni lub elektrowni wodnej) i będzie waloryzowana corocznie średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem z poprzedniego roku kalendarzowego.

Przyjęta ustawa nie wprowadza zbyt wielu zmian w zakresie mikroinstalacji. Zmianie ulega ich maksymalna wielkość – z 40 kW do 50 kW, a także zasady podatkowe dotyczące rozliczeń w prosumenckim systemie opustów.

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Pobieranie opłat windykacyjnych przez instytucje finansowe

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na skutek licznych skarg zweryfikował podstawy i wysokość pobieranych przez banki (m.in. Alior Bank, Bank BPH, Bank Handlowy, Raiffeisen Bank Polska), podmioty udzielające pożyczek oraz SKOK-i opłat windykacyjnych. Opłaty muszą odpowiadać rzeczywistym i faktycznie ponoszonym kosztom.  Na skutek działań urzędu instytucje finansowe zrezygnowały z pobierania opłat windykacyjnych lub znacznie je obniżyły.

• Opłaty przewyższające kwotę pożyczki

Prezes UOKiK zawiadomił prokuraturą i Komisję Nadzoru Finansowego w sprawie Profi Credit Polska.

Urząd prowadzi też postępowanie, które dotyczy: – zbyt wysokich opłat za ubezpieczenie, które mogą naruszać dobre obyczaje, – wypłaty kolejnych pożyczek bez wiedzy konsumentów i bez oceny zdolności do jej spłaty, – żądania zapłaty całości składki ubezpieczeniowej oraz odsetek w maksymalnej wysokości zamiast niższych ustalonych w umowie, gdy umowa została rozwiązana przez to, że klient nie płacił rat oraz opłat windykacyjnych bez ustalenia zasad ich stosowania, co mogło znacznie zwiększyć kwotę do zapłaty.

Ponadto, w postępowaniu tym UOKiK analizuje wzorce umów Profi Credit Polska pod kątem przestrzegania ustaw o nadzorze nad rynkiem finansowym i kredycie konsumenckim.

PRAWO ENERGETYCZNE

• Prezes URE opublikował wykaz odbiorców przemysłowych, którzy nie będą mogli skorzystać z prawa do wykonania obowiązku OZE tylko w stosunku do części energii nabywanej na własne potrzeby

Prezes URE w informacji z dnia 27 czerwca 2018 roku (nr 46/2018) przedstawił wykaz podmiotów objętych sankcją powodującą brak możliwości skorzystania z uprawnienia do wykonania obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub świadectw pochodzenia z biogazu rolniczego, względnie uiszczenia opłaty zastępczej, w stosunku do części energii elektrycznej nabywanej na własne potrzeby – przez okres 5 lat od zakończenia roku, którego dotyczył obowiązek.

Powyższa sankcja jest nakładana na podmioty, które:

• nie przekazały Prezesowi URE w terminie wymaganych informacji lub oświadczeń,
• podały w przekazywanych informacjach nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd dane lub
• skorzystały z wyżej wskazanego uprawnienia, mimo że nie spełniały wymaganych warunków.

W wykazie opublikowanym przez regulatora znajdują się łącznie 74 podmioty.

PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

• Urząd Zamówień Publicznych pomaga w elektronicznych zamówieniach

Na stronie Urzędu Zamówień Publicznych wprowadzono specjalną zakładkę E-Zamówienia, w której opublikowano kilka dokumentów pomocnych przy stopniowo wdrażanej elektronizacji postępowań o udzielenie zamówień publicznych. Wskazówki wykorzystają zarówno zamawiający jak i wykonawcy.

Zakładka E-Zamówienia obejmuje informacje dotyczące m.in.:

1) MiniPortalu,

2) Platformy E-Zamówień oraz

3) JEDZ a w tym:

• Instrukcję wypełniania JEDZ/ESPD,
• Edytowalną wersję formularza Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia (JEDZ),
• Elektroniczne narzędzie do wypełniania JEDZ/ESPD,
• Instrukcję składania JEDZ elektronicznie,
• Przykładowe zapisy SIWZ – elektroniczny JEDZ.

ORZECZNICTWO

• Ładowanie pojazdów elektrycznych bez akcyzy

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnął spór, który dotyczył tego, czy ładowanie samochodów elektrycznych jest usługą, czy też dostawą towaru w postaci energii elektrycznej. W konsekwencji decyduje to o tym, czy ładowanie samochodów elektrycznych będzie obciążone akcyzą.

Spółka PGE Nowa Energia (PGE EN) zaskarżyła do WSA w Warszawie interpretację z Krajowej Administracji Skarbowej, która uznała, że dla użytkownika pojazdu elektrycznego najistotniejsze jest naładowanie pojazdu, a więc pobranie odpowiedniej ilości energii niezbędnej do jego napędu. Dlatego w ocenie organu skarbowego, wszystkich świadczeń w toku ładownia samochodu elektrycznego nie można traktować jako jedną transakcję będącą świadczeniem usługi. KAS w swej decyzji uzasadniała, że ładowanie pojazdu niewiele różni się od kupna paliwa na tradycyjnej stacji benzynowej.

Spółka dowodziła natomiast, że dla kierowców samochodów elektrycznych ważna jest przede wszystkim infrastruktura, dzięki której następuje ładowanie, a nie pobór energii. Spółka zwracała między innymi uwagę na czas ładowania, o którym decyduje odpowiednia infrastruktura, a także usługi towarzyszące umożliwiające ładownie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację PGE NE, podkreślając, że klienci stacji ładowania kierują się szybkością ładowania energii, a tę można uzyskać przez specjalistyczne technologie. Dlatego istotne jest przede wszystkim udostępnienie nowoczesnej infrastruktury.

• Służebność przesyłu – zmiana linii orzeczniczej

Nabycie przez przedsiębiorstwo państwowe na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych z 1991 roku własności urządzeń przesyłowych posadowionych na nieruchomościach należących do Skarbu Państwa nie spowodowało uzyskania przez to przedsiębiorstwo z mocy prawa służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu – to sens podjętej w dniu 5 czerwca br. najnowszej uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego (sygn. akt III CZP 50/17).

Problem powstał w wyniku złożenia wniosku przez spółkę Majątek Rolny Zalesie przy uczestnictwie Polskich Sieci Energetycznych SA w Konstancinie oraz Starosty Toruńskiego.

Otwarcie przyznano, że poprzednie orzeczenia SN nie były oparte na wyraźnych przepisach prawa.

Uchwała ta oznacza w praktyce, że właściciele nieruchomości kupionych od Skarbu Państwa nadal mogą domagać się wynagrodzenia za korzystanie przez firmy energetyczne z wybudowanych na nich urządzeń przesyłowych.

• Klauzule abuzywne według stanu z chwili zawarcia umowy

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione z nim indywidualnie nie są wiążące, jeżeli kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (tzw. klauzule abuzywne).

Dotychczas spornym w orzecznictwie było według jakiego stanu należy oceniać czy dane postanowienie umowne narusza powyżej wskazane wartości, a zwłaszcza, czy dla oceny należy wziąć pod uwagę wyłącznie literalne brzmienie badanego postanowienia, czy również rzeczywistą praktykę stosowania postanowienia w okresie od daty zawarcia umowy do daty wyrokowania.

Powyższe wątpliwości interpretacyjne zostały rozwiane w dniu 20 czerwca 2018 r.  kiedy to Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę (sygn. akt III CZP 29/17), w świetle której znaczenie dla oceny abuzywności klauzuli umownej ma stan z chwili zawarcia umowy, której klauzula ta jest częścią. Oznacza to, że dla ustalania, czy dana klauzula umowna jest abuzywna (niedozwolona) znaczenie ma przede wszystkim treść zawieranej umowy, nie natomiast praktyka stosowania przez przedsiębiorcę danego postanowienia.