Aktualności prawne

Podsumowanie prawne maja 2018 r.

Facebook
Twitter
LinkedIn

Podsumowanie prawne maja 2018 r. obejmuje następujące zagadnienia:

ZMIANY W PRAWIE

  • Nowa ustawa o ochronie danych osobowych
  • Nowelizacja ustawy o OZE
  • Skrócenie okresów przedawnienia – Kodeks cywilny
  • e-zwolnienia od 1 grudnia br.
  • Delegowanie pracowników w ramach świadczenia usług
  • Monitoring w miejscu pracy
  • RODO w zamówieniach publicznych

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

  • Podpisywanie umów w obecności kuriera
  • Nieuczciwa reklama suplementu diety na odchudzanie

ORZECZNICTWO

  • Grzywna w celu przymuszenia
  • Zarzuty kasacyjne

– – –

ZMIANY W PRAWIE

  • Nowa ustawa o ochronie danych osobowych

Konieczność wdrożenia nowej regulacji wiązała się z rozpoczęciem stosowania unijnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (tzw. RODO), które bezpośrednio określa zasady przetwarzania i ochrony danych osobowych we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Dotychczasowa ustawa z 1997 roku wymagała uchylenia, a państwom członkowskim pozostawiono do uregulowania tylko część kwestii – zasadniczo ustrojowych i proceduralnych.

Ustawa powołuje nowy organ nadzorczy – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz określa zasady prowadzenia przez ten organ postępowania w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych (co istotne – jednoinstancyjnego) oraz postępowania kontrolnego. Przepisy doprecyzowują także kwestie związane z odpowiedzialnością cywilną, karną i administracyjną za naruszenia, tryb zgłaszania powołania inspektora ochrony danych osobowych do Prezesa Urzędu oraz przewidują szczegółowe zasady certyfikacji i zatwierdzania tzw. branżowych kodeksów postępowania.

Wbrew pierwotnym przewidywaniom polski ustawodawca nie zdecydował się na obniżenie do 13 lat dolnej granicy wieku umożliwiającego dziecku wyrażenie zgody na przetwarzanie jego danych osobowych w ramach korzystania z usług społeczeństwa informacyjnego. Tym samym skuteczne wyrażenie takiej zgody bezpośrednio i samodzielnie przez dziecko wymaga ukończenia 16 lat.

Nowa ustawa została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 22 maja i weszła w życie 25 maja.

  • Nowelizacja ustawy o OZE

Sejmowa komisja energii za projektem, przyjęła sprawozdanie podkomisji ws. rządowego projektu nowelizacji ustawy o OZE.

Projekt ustawy zakłada przede wszystkim wydłużenie do połowy 2021 r. czasu na budowę i uruchomienie elektrowni wiatrowych, które mają ważne pozwolenia na budowę, a nie spełniają wymogów tzw. ustawy odległościowej. Nowelizacja zezwoli też na modernizację turbiny wiatrowej pod warunkiem, że nie zwiększy to jej oddziaływania na środowisko. W praktyce oznacza to możliwość wymiany mechanizmów, takich jak wirnik, przekładnia, generator na nowocześniejsze i bardziej wydajne.

Projekt likwiduje też wątpliwości interpretacyjne co do sposobu opodatkowania wiatraków podatkiem od nieruchomości.

Odrzucono wszystkie poprawki dotyczące m.in. uproszczenia procesu migracji małych biogazowni i elektrowni wodnych z systemu aukcyjnego do wprowadzanych dla nich nowelizacją systemów taryf gwarantowanych typu Feed-in-Tariff i Feed-in-Premium.

  • Skrócenie okresów przedawnienia – Kodeks cywilny

W dniu 28 maja 2018r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa wprowadza zmiany skracając okres przedawnienia roszczeń majątkowych do 6 lat.  Nowelizacja wprowadza przy tym zasadę, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Ponadto analogiczna zmiana długości terminu przedawnienia dotyczy przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenia stwierdzonego ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.

Zupełnie nowym rozwiązaniem jest wprowadzona zasada, iż po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciw konsumentowi. W konsekwencji wprowadzono regulację wskazującą, iż obligatoryjnym elementem pozwu jest oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia.

W przepisach przejściowych nowelizacja przewiduje, iż do roszczeń powstałych przed dniem wejścia jej w życie i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie nowelizacji – przepisy o przedawnieniu w nowym brzmieniu.

Odrębności dotyczą konsumentów – do przysługujących konsumentom roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowelizacji i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych – znajdą zastosowanie dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia. Natomiast roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowelizacji nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia,  zgodnie ze zmienionymi przepisami.

Ustawa wprowadza przy tym zmiany w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Ustawa, z pewnymi wyjątkami, wejdzie w życie po upływie 30 dni, od dnia ogłoszenia.

  • e-zwolnienia od 1 grudnia br. 

W dniu 11 maja 2018 roku Sejm uchwalił ustawę, która wydłuża okres dwutorowego wystawiania zwolnień lekarskich. Obligatoryjnie elektroniczne e-zwolnienia zaczną obowiązywać od 1 grudnia 2018 roku.

Od dwóch lat, w trakcie okresu przejściowego, istniała możliwość wystawiania zaświadczeń lekarskich o niezdolności do pracy zarówno w wersji tradycyjnej, papierowej, jak i w wersji nowej – elektronicznej. Od 1 lipca 2018 roku papierowe druki miały zostać zastąpione przez tzw. e-zwolnienia. Pracodawcy i lekarze wskazywali jednak, że nie są gotowi do tej zmiany, w efekcie tego okres obligatoryjnego wystawiania dokumentów w formie elektronicznej został przesunięty w czasie.

  • Delegowanie pracowników w ramach świadczenia usług

W dniu 29 maja 2018 r. Parlament Europejski zatwierdził nowelizację dyrektywy o delegowaniu pracowników (dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług). Stanowi to kolejny krok na drodze do ostatecznego przyjęcia zmian w tej dyrektywie. W czerwcu tego roku planowane jest ich finalne uchwalenie, natomiast postanowienia dyrektywy w jej nowym brzmieniu mają wiązać europejskich pracodawców po dwóch latach od uchwalenia tej nowelizacji.

W obecnym kształcie projekt nowelizacji przewiduje skrócenie okresu delegowania do 12 miesięcy, przy czym możliwe będzie przedłużenie delegacji o kolejnych 6 miesięcy.

Projekt rozszerza również katalog układów zbiorowych państwa przyjmującego, które będą musiały znaleźć zastosowanie do delegowanego tam pracownika. Teraz pracownik delegowany będzie objęty nie tylko powszechnie obowiązującymi układami zbiorowymi pracy, ale też m. in. układami obowiązującymi w danej jednostce terytorialnej, zawodzie, branży itp. Inny będzie też sposób wyliczania wynagrodzenia pracownika celem ustalenia czy odpowiada ono wynagrodzeniom w państwie docelowym (wykonywania pracy w ramach delegowania). Teraz obliczenia będą oparte o całkowitą kwotę brutto wynagrodzenia takiego pracownika.

  • Monitoring w miejscu pracy

W dniu 25 maja 2018 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, mająca na celu dostosowanie tego aktu do RODO. Nowelizacja reguluje zasady dopuszczalności monitorowania zakładu pracy w celach zapewnienia bezpieczeństwa pracowników, ochrony mienia, kontroli produkcji lub zachowania tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Zgodnie z nową regulacją, pracodawca uprawniony jest do wprowadzenia monitoringu w zakładzie pracy oraz wokół zakładu. Z uwagi na fakt, iż uwieczniony na nagraniach wizerunek pracowników jest daną osobową, nagranie może być przetwarzane wyłącznie w tych z wyżej wymienionych celów, dla których zostały zebrane oraz przez okres, co do zasady, nieprzekraczający trzech miesięcy, po którym to okresie nagranie powinno zostać zniszczone. Niektóre pomieszczenia zakładu pracy takie jak szatnie, palarnie i pomieszczenia sanitarne, za wyjątkiem szczególnie uzasadnionych przypadków, nie mogą podlegać monitoringowi. Pomieszczenia monitorowane pracodawca powinien w sposób czytelny oznaczyć, nie później niż na jeden dzień przed wprowadzeniem systemu dozoru.

Zmiana Kodeksu pracy uregulowała również kwestię monitoringu służbowej poczty elektronicznej, uzależniając możliwość jej stosowania od jej niezbędności do zapewnienia organizacji pracy umożliwiającej pełne wykorzystanie czasu pracy oraz zapewnienia właściwego użytkowania udostępnionych pracownikowi narzędzi pracy.

  • RODO w zamówieniach publicznych

Od dnia 25 maja br. stosujemy unijne ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO), a jego przepisy mają zastosowanie także do udzielania zamówień publicznych, konkursów i zawierania umów koncesji na roboty budowlane oraz usługi.

Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wszczął inicjatywę, w celu udzielenia wsparcia zamawiającym i wykonawcom przy wypełnianiu nowych obowiązków, opracowania konkretnych wskazówek i przykładowych klauzul i zapisów do stosowania w postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych w związku z wejściem w życie RODO.

Został powołany Zespół zadaniowy do spraw związanych z nowymi regulacjami dotyczącymi ochrony danych osobowych, którego zadaniami było przygotowanie Urzędu Zamówień Publicznych i Krajowej Izby Odwoławczej do wdrożenia nowych regulacji oraz opracowanie praktycznych wytycznych dla uczestników procesu zamówień publicznych.

Prezes Urzędu Zamówień Publicznych podjął również inicjatywę legislacyjną w zakresie dostosowania przepisów ustawy PZP i ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi do wymagań RODO. Propozycje legislacyjne Prezesa UZP znajdują swoje odzwierciedlenie w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania RODO, dla którego organem wnioskującym jest Minister Cyfryzacji. Konkretne propozycje w zakresie zmiany ustawy PZP dotyczą przede wszystkim realizacji zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 8 ustawy PZP) oraz dokumentowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 96 ustawy PZP), a także przechowywania dokumentacji z postępowania (art. 97 ustawy PZP). W ustawie o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, zmiany są analogiczne i dotyczą: udostępniania informacji związanych z postępowaniem o zawarcie umowy koncesji (art. 13 ust. 2a PZP), okresu przechowywania dokumentacji postępowania (art. 13a PZP) oraz sposobu realizacji obowiązków wynikających z RODO (art. 16a i art. 18a PZP).

Ostateczna wersja zaleceń Prezesa UZP, w związku z faktem, iż prace nad ww. projektem są w toku, zostanie udostępniona po zakończeniu procesu legislacyjnego oraz uzgodnieniu ich treści z Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Na dzień dzisiejszy, Urząd Zamówień Publicznych opracował wskazówki dotyczące prowadzenia postępowań, w których przygotowano między innymi konkretne klauzule umowne.

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

  • Podpisywanie umów w obecności kuriera

Trybunał Sprawiedliwości UE odpowie na pytanie czy konieczność podpisania umowy w obecności kuriera, bez możliwości swobodnego zapoznania się z jej treścią, jest zgodna z prawem.

Sprawa dotyczy decyzji Prezesa UOKiK jeszcze z 2010 roku, w której Polska Telefonia Cyfrowa Centertel (aktualnie Orange) została ukarana kwotą około 9,3 mln zł. UOKiK uznał, że zawieranie umów na odległość w obecności kuriera, bez możliwości pozostawienia egzemplarza umowy przed jej podpisaniem stanowi niedopuszczalny nacisk i jest sprzeczne z prawem. Prezes UOKiK uznał, że była to agresywna praktyka rynkowa niepozwalająca konsumentom na podjęcie racjonalnych decyzji.

Z oceną Prezesa UOKiK nie zgodził się Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a za nim też sąd apelacyjny. Oba sądy uznały, że zamawiając kuriera, konsument już wybrał produkt i że wcześniej mógł znaleźć umowę na stronie internetowej firmy albo poprosić konsultanta o jej przeczytanie przez telefon.

Sprawa trafiła przed Sąd Najwyższy (sygn. akt III SK 45/16) na skutek skargi kasacyjnej Prezesa UOKiK. Sąd Najwyższy zwrócił się do TSUE o wyjaśnienie pojęcia agresywnych praktyk rynkowych zdefiniowanego w dyrektywie o nieuczciwych praktykach rynkowych i odpowiedź na pytanie czy model sprzedaży usług na odległość, w którym konsument musi podjąć ostateczną decyzję w obecności kuriera bez możliwości swobodnego zapoznania się z treścią umowy, można uznać za agresywną praktykę rynkową.

Odpowiedź TSUE (sygn. akt C-628/17) znana będzie za kilka miesięcy.

  • Nieuczciwa reklama suplementu diety na odchudzanie

Prezes UOKiK zakwestionował reklamy suplementu diety wspomagającego odchudzanie Green Magma. Reklamy zawierały hasła takie jak: „Działa już po 3 dniach”, „Zrzucisz nawet 20 kilogramów”, „W Stanach Zjednoczonych Green Magma stosowana jest przez ponad 50% odchudzających się kobiet”. Do tego reklamy sugerowały, że konsument może kupić suplement po atrakcyjnej cenie tylko w danym momencie: „Promocja kończy się dzisiaj”, „Taka okazja więcej się nie powtórzy”, „Normalna cena skutecznej kuracji odchudzającej Green Magma to aż 500 zł”, „Dzisiaj z uwagi na ofertę specjalną producenta zakupisz ją za jedyne 99 zł”. Tymczasem z ustaleń Urzędu wynika, że promocja trwała nieprzerwanie, a suplement nigdy nie był oferowany po wyższych cenach.

Dystrybutor suplementów Logihub sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie zobowiązał się do zmiany praktyk i uniknął kary fiansowej. Przedsiębiorca nie będzie używał w reklamach haseł, które wzbudziły wątpliwości UOKiK i  zwróci konsumentom połowę ceny tego suplementu niezależnie od daty zakupu.

ORZECZNICTWO

  • Grzywna w celu przymuszenia

Wysokość grzywny w celu przymuszenia powinna być tak ustalona w takiej wysokości, aby niewykonanie obowiązku stało się nieopłacalne – orzekł Naczelny Sad Administracyjny (sygn. akt II OSK 956/17).

Jeżeli osoba, na którą nałożono obowiązek, nie realizuje go, to zasadnym jest nałożenie na nią grzywny. Nie jest to kara, lecz forma nacisku, dlatego jej wysokość powinna być tak ustalona, aby niewykonanie obowiązku stało się nieopłacalne – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nałożył na właścicielkę lokalu mieszkalnego grzywnę w kwocie 5.000,00 złotych. Właścicielka lokalu był zobowiązana do wykonania ostatecznej decyzji związanej z nakazem demontażu stolarki okiennej i zamurowania otworu okiennego. Grzywna miała na celu przymuszenie do wykonania tych obowiązków. Z wydanym postanowieniem skarżąca nie zgodziła się i wywiodła skargę. Wskazała w niej, że zastosowany środek egzekucyjny jest bardzo uciążliwy a tym samym postępowanie organu podważa zaufanie obywateli do organów państwa.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną wskazując, że grzywna w celu przymuszenia nie jest karą, lecz ma na celu wywarcie nacisku na zobowiązanym do określonego postępowania – w celu wykonania obowiązku. Aby zrealizować ten dyscyplinujący cel, grzywna powinna być na tyle wysoka, aby nieopłacalnym stało się jej uiszczenie tylko dla odroczenia realizacji nakazanego obowiązku. Wymierzając grzywnę, organ egzekucyjny kieruje się zasadą celowości i skuteczności podjętych działań, a nie słusznym interesem strony.

  • Zarzuty kasacyjne

„Polski system postępowania cywilnego przyjął model apelacji pełnej, tzn. sąd II instancji bada całą sprawę, a nie jest tylko sądem kasacyjnym.”  Tak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 kwietnia 2018 roku w sprawie o sygn. akt II CSK 674/17.

Powyższe postanowienie zapadło wskutek wniesienia skargi kasacyjnej opartej na zarzucie oceny jednego z dowodów zgromadzonych w postępowaniu dopiero przez sąd II instancji. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Najwyższy wskazał, że dokonanie oceny niektórych dowodów dopiero przez sąd II instancji nie jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą dwuinstancyjności postępowania. Dodatkowo Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że przyjęcie zasady odmiennej tj. konieczności oceniania każdego z dowodów zarówno przez sąd I jak i II instancji, byłoby kontrefektywne i spowodowałoby brak możliwości orzekania w rozsądnym czasie. Jednocześnie Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej opartej na opisanym wyżej zarzucie.

Przywołane stanowisko Sądu Najwyższego warto mieć na uwadze przy konstruowaniu zarzutów kasacyjnych, bowiem opieranie skargi kasacyjnej na zarzucie naruszenia przepisów prawa procesowego w zakresie oceny dowodów może nie przynieść zamierzonego skutku. Co więcej Sąd Najwyższy może odmówić przyjęcia takiej skargi kasacyjnej do rozpoznania, z czym może wiązać się obowiązek zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego na rzecz drugiej strony.

 

www.mgs-law.eu
O Nas

Anna Gibała, kierownik biura, 15 lat pracy dla MGS LAW

Serdecznie informujemy, że po 15 latach pracy w MGS LAW, nasza cudowna Kierownik biura, Anna Gibała przechodzi na emeryturę. Aniu! Chcemy Ci ogromnie podziękować za te wszystkie lata z nami, pełne profesjonalizmu, zaangażowania i pozytywnej energii, które wnosiłaś do naszej kancelarii. Dziękujemy Ci za Twoje ogromne serce, w którym mieściłaś nas wszystkich razem i każdego z osobna. Życzymy Ci Aniu, aby

Czytaj więcej »
Energetyka

M. Sznycer i F. Pilarski dla GLOBENERGIA: Taryfy stałe a dynamiczne

„Taryfy stałe a dynamiczne – wzór zamiast tabeli na rachunku. Co jeszcze się zmieni?” – w artykule red. Anny Będkowskiej w portalu GLOBEnergia z dnia 28.02.2024 r. sprawy taryf dynamicznych omawiają radcy prawni: Michał Sznycer i Filip Pilarski z MGS LAW.  Wprowadzenie dynamicznych taryf energii elektrycznej stanowi kolejny krok w kierunku otwarcia się dużej energetyki

Czytaj więcej »
O Nas

Witamy radcę prawnego Filipa Pilarskiego w Zespole MGS LAW

Do Zespołu MGS LAW dołączył radca prawny Filip Pilarski. Serdecznie witamy!  Serdecznie witamy mec. Filipa Pilarskiego w Zespole Prawa Energetycznego MGS LAW. Filip Pilarski jest radcą prawnym, specjalizującym się w szeroko pojętym prawie energetycznym oraz prawie ochrony konkurencji i konsumentów.  Mec. Filip Pilarski  posiada bogate doświadczenie zawodowe w obsłudze przedsiębiorstw energetycznych,

Czytaj więcej »