PODSUMOWANIE PRAWNE MIESIĄCA: październik obejmuje następujące zagadnienia: 

• Nowa ustawa o efektywności energetycznej
• Nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne
• Nowa ustawa o usługach zaufania i identyfikacji elektronicznej
• Opłaty za czynności radców prawnych i adwokatów oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – nowe rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
• Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii
• Decyzje Prezesa UOKiK zobowiązujące do zmiany praktyk stosowanych przez salony meblowe Agata Meble oraz Black Red White
• Decyzja Prezesa UOKiK w sprawie operatora telekomunikacyjnego Inea –  zobowiązanie do zwrotu konsumentom nienależnie naliczonych opłat
• UOKiK wszczął postepowanie w sprawie praktyki spółki Link4 Towarzystwo Ubezpieczeń dotyczącej przedłużania umów ubezpieczenia komunikacyjnego OC jako mogącej naruszać prawa konsumentów.

– – –

PRAWO ENERGETYCZNE

•   Nowa ustawa o efektywności energetycznej weszła w życie z dniem 1 października 2016 roku

W dniu 1 października 2016 roku weszła w życie nowa ustawa z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej, wdrażająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 roku. W stosunku do dotychczasowych rozwiązań ustawa wprowadziła wiele istotnych zmian dotyczących mechanizmów wsparcia działań w zakresie efektywności energetycznej w tym w szczególności: rezygnacje z przetargów, uproszczenie procedur przyznawania białych certyfikatów, odchodzenie od opłaty zastępczej i audyty energetyczne.

Ustawa utrzymuje obowiązujący dotychczas system świadectw efektywności energetycznej, tzw. „białych certyfikatów”.

Zasadnicza zmiana dotyczy sposobu wykonywania obowiązku w zakresie efektywności energetycznej przez podmioty zobowiązane. Podmiotami zobowiązanymi są w szczególności przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania lub obrotu energią elektryczną, ciepłem lub gazem ziemnym i sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wielkość oszczędności w zakresie energii finalnej, do której zobowiązano wskazane w ustawie podmioty, określono na poziomie 1,5% oszczędności rocznej.

Na podstawie przepisów nowej ustawy podmioty zobowiązane będą musiały:

• zrealizować przedsięwzięcie lub przedsięwzięcia służące poprawie efektywności energetycznej u odbiorcy końcowego, w wyniku których uzyskuje się oszczędności energii finalnej, potwierdzone audytem efektywności energetycznej, lub
• uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi URE świadectwo efektywności energetycznej.

Nowa ustawa zakłada ograniczenie możliwości uiszczania opłaty zastępczej dla spełnienia wskazanych obowiązków w zakresie uzyskania oszczędności energii. Podmioty zobowiązane będą mogły zrealizować obowiązek w zakresie efektywności energetycznej uiszczając opłatę zastępczą w zakresie:

• 30% tego obowiązku za 2016 r.,
• 20% tego obowiązku za 2017 r.,
• 10% tego obowiązku za 2018 r.

Wykonanie obowiązku poprzez wniesienie opłaty zastępczej w wyższej wysokości będzie możliwe wówczas, gdy podmiot zobowiązany wykaże, że w roku kalendarzowym, którego dotyczy ten obowiązek, składał zlecenia kupna praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej w transakcjach sesyjnych, lecz z powodu niewystarczającej liczby ofert sprzedaży tych praw lub gdy oferowana cena tych praw była wyższa niż jednostkowa opłata zastępcza, nie nabył praw na sześciu sesjach w ciągu roku kalendarzowego, którego dotyczy obowiązek.

Nowa ustawa przewiduje dodatkowe postanowienia dotyczące zasad przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstw. Z obowiązków w zakresie odbycia audytu będą zwolnieni mikro, mali i średni przedsiębiorcy oraz przedsiębiorcy posiadający system zarządzania energią lub system zarządzania środowiskowego, w ramach których przeprowadzono już audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Audyt energetyczny powinien być przeprowadzony raz na 4 lata.

• Nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne weszła w życie z dniem 1 października 2016 roku 

Ustawa z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej, która weszła w życie 1 października 2016 roku, znowelizowała także ustawę – Prawo energetyczne. Nowelizacja ma na celu przede wszystkich dostosowanie przepisów ustawy – Prawo energetyczne do nowych regulacji i rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej.

Wśród wprowadzonych do ustawy zmian należy wskazać w szczególności na:

a) przepisy wdrażające gwarancje pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji. Przedmiotowa gwarancja jest dokumentem poświadczającym, że określona w tym dokumencie ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej lub sieci przesyłowej została wytworzona w wysokosprawnej kogeneracji;

b) przepisy dotyczące obowiązków przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła, przesyłaniem i dystrybucją ciepła oraz innych przedsiębiorców planujących budowę, przebudowę lub znaczną modernizację po dniu 5 czerwca 2014 r. jednostki wytwórczej o mocy nominalnej cieplnej powyżej 20 MW, sieci ciepłowniczej lub sieci chłodniczej. Do obowiązków takich podmiotów będzie należeć przede wszystkich sporządzanie analizy kosztów i korzyści budowy, przebudowy lub znacznej modernizacji tej jednostki lub sieci ciepłowniczej, lub sieci chłodniczej, mającej na celu określenie najbardziej efektywnych pod względem zasobów oraz opłacalnych rozwiązań umożliwiających spełnienie wymogów w zakresie ogrzewania i chłodzenia;

c) przepis stanowiący podstawę uwzględnienia w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się obrotem energią elektryczną, paliwami gazowymi lub sprzedażą ciepła odbiorcom końcowym kosztów realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii.

ZMIANY W PRAWIE

• Nowa ustawa o usługach zaufania i identyfikacji elektronicznej weszła w życie w dniu 7 października 2016 r. 

W dniu 7 października 2016 roku weszła w życie nowa ustawa o usługach zaufania i identyfikacji elektronicznej, która uchyliła ustawę o podpisie elektronicznym i ma na celu dostosowanie polskiego ustawodawstwa do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania publicznego (tzw. rozporządzenia eIDAS). Nowe przepisy mają znieść bariery dla wprowadzania i rozwoju nowoczesnych e-usług. Ustawa reguluje nie tylko e-podpisy, ale także inne usługi zaufania takie jak  – e-pieczęci, e-doręczenia.

Znaczną część nowej ustawy stanowią zmiany w przepisach innych ustaw m.in. Kodeksu postępowania administracyjnego, Prawa o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych, o podatkach lokalnych, Ordynacji podatkowej, Prawie bankowym, Krajowym Rejestrze Karnym i wielu innych. Zmiany w dużej mierze dotyczą tego jakimi podpisami lub znakami mają być opatrzone konkretne dokumenty. Ustawa ujednolica także terminologię związaną z e-podpisami i innymi usługami zaufania.

• Wydanie w dniu 3 października 2016 r. nowych rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości dotyczących opłat za czynności radców prawnych i adwokatów oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

W dniu 3 października 2016 roku wydane zostały następujące rozporządzenia:

• rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych – rozporządzenie weszło w życie 27 października 2016 roku;
• rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie – rozporządzenie weszło w życie 27 października 2016 roku;
• rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu – rozporządzenie weszło w życie 2 listopada 2016 roku;
• rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu – rozporządzenie weszło w życie 2 listopada 2016 roku.

Ostatni raz stawki opłat były aktualizowane w listopadzie 2015 roku. Wówczas zostały one podniesione. Nowe rozporządzenia ponownie obniżają przedmiotowe stawki.

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA

• Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa P. Spółki Akcyjnej z siedzibą w R. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki z udziałem E. Polska Spółki Akcyjnej z siedzibą w Z. o zawarcie umowy sprzedaży energii elektrycznej, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 czerwca 2016 r., zagadnienia prawnego:

„1. Czy przedsiębiorstwo energetyczne, spełniające warunki określone w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2005 r. Nr 62, poz. 552 ze zm.), wykonuje na podstawie art. 10 ust. 2 tej ustawy zadania sprzedawcy z urzędu – w zakresie zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104) – dla przyłączonych do sieci przesyłowej, znajdującej się na terenie obejmującym obszar działania tego sprzedawcy, odnawialnych źródeł energii (art. 9a ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1977 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw)?

2. Czy „teren obejmujący obszar działania” przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego zadania sprzedawcy z urzędu w zakresie zakupu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu art. 9a ust. 6 Prawa energetycznego jest tożsamy z obszarem działania przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo (operatora systemu dystrybucyjnego), z którego przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące zadania sprzedawcy z urzędu zostało wyodrębnione?”.

podjął następującą uchwałę:

Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2005 r. Nr 62, poz. 552 ze zm.), jest zobowiązane do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii przyłączonych do sieci przesyłowej w miejscu znajdującym się na obszarze, na którym przedsiębiorstwo to wykonuje zadania sprzedawcy z urzędu (art. 10 ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104) w związku z art. 9a ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw).

Uzasadnienie uchwały ukazało się w bieżącym miesiącu i wynikają z niego następujące rozważania. Ustawa nowelizująca z 2005 r. wprowadziła do Prawa energetycznego instytucję sprzedawcy z urzędu jako podmiotu mającego przede wszystkim obowiązek zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej i zawarcia umowy kompleksowej z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, które nie korzysta z prawa wyboru sprzedawcy i jest przyłączone do sieci innego przedsiębiorstwa energetycznego, wskazanego w koncesji sprzedawcy z urzędu. Jednocześnie, ustawodawca nałożył na przedsiębiorstwo energetyczne będące sprzedawcą z urzędu obowiązek niezwiązany ze sprzedażą energii, lecz jej zakupem. Sprzedawca z urzędu został zobowiązany do zakupu energii elektrycznej wytworzonej w tych odnawialnych źródłach energii, które są przyłączone do sieci energetycznej znajdującej się na obszarze, na którym działa sprzedawca z urzędu. Należy zatem odróżniać obowiązki ciążące na sprzedawcy z urzędu w stosunku do nabywców energii od publicznoprawnych obowiązków ciążących na sprzedawcy z urzędu w stosunku do innych uczestników rynku. Tylko w przypadku tych pierwszych przedsiębiorstwo obrotu występuje w charakterze „sprzedawcy z urzędu”. Do czasu wyznaczenia sprzedawców z urzędu w trybie przewidzianym w ustawie, zastosowanie znajdują przepisy przejściowe, które zostały szczegółowo przeanalizowane przez Sąd Najwyższy. Do rozstrzygnięcia pozostawała przede wszystkim kwestia jak należy rozumieć sformułowanie „teren obejmujący obszar działania tego sprzedawcy”. W ocenie Sądu Najwyższego „obszarem działania tego sprzedawcy” jest tylko taki obszar, na którym przedsiębiorstwo energetyczne działa w charakterze sprzedawcy z urzędu. Ponieważ nigdy nie wybrano ani nie wyznaczono sprzedawców z urzędu, „obszar działania tego sprzedawcy” należy ustalać z uwzględnieniem regulacji przejściowych zawartych w ustawach nowelizujących z 2005 oraz 2010 roku. Zatem to sieć operatora systemu dystrybucyjnego stanowi obszar działania przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się obrotem energią, na którym wykonuje ono (przejściowo) zadania sprzedawcy z urzędu. Nie można natomiast traktować jako takiego obszaru całego obszaru kraju, na którym przedsiębiorstwo obrotu może prowadzić działalność handlową.

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Prezes UOKiK wydał dwie decyzje zobowiązujące do zmiany praktyk stosowanych przez salony meblowe Agata Meble oraz Black Red White

Salony meblowe Agata Meble oraz Black Red White reklamowały swoje oferty pod hasłem „Rabat na cały asortyment”. Nie informowały jednak o tym, że nie wszystkie produkty są objęte promocją. Wątpliwości Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wzbudziły hasła reklamowe salonów meblowych Agata Meble oraz Black Red White. Promocja w sklepach Black Red White obowiązywała w styczniu, a w Agata Meble – w lutym i marcu ubiegłego roku.

Reklamy przedsiębiorców informowały, że kupując w obu salonach, konsument otrzyma 10 procentowy rabat na cały asortyment, a dodatkowo w Agata Meble klient mógł wybrać nieoprocentowane raty. W rzeczywistości, w salonach Agata Meble i Black Red White klient nie mógł skorzystać z rabatu, gdy chciał kupić produkty objęte innymi promocjami. Ponadto, w obu reklamach brakowało odniesienia do regulaminów, które informowały o rzeczywistych warunkach. Agata Meble oraz Black Red White dobrowolnie zobowiązały się do zrekompensowania strat konsumentom. Klienci, którzy zrobili zakupy w obu salonach w określonym terminie, otrzymają zwrot 10 % wartości zakupów. Ponadto, obaj przedsiębiorcy poinformują klientów o decyzjach Prezesa UOKiK na łamach dzienników ogólnopolskich.

Źródło: https://uokik.gov.pl/aktualnosci

• Operator telekomunikacyjny Inea zobowiązał się do zaoferowania konsumentom zwrotu nienależnie naliczonych opłat – to wynik decyzji Prezesa UOKiK. Aktualni klienci mają miesiąc na zgłoszenie się do spółki po bezprawnie pobrane opłaty, natomiast byli abonenci – trzy miesiące.

Inea jest operatorem telekomunikacyjnym działającym w woj. wielkopolskim. W czerwcu 2015 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wszczął postępowanie  w sprawie stosowania przez spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Postępowanie wykazało że operator na przełomie 2014 i 2015 roku dwukrotnie jednostronnie zmienił umowy poprzez podwyższenie miesięcznych opłat za internet i telewizję.  Podwyżki w wysokości od 0,9 do 7,5 zł dotyczyły zarówno umów zawartych na czas określony jak i nieokreślony.

Aby dokonanie przez przedsiębiorcę jednostronnej zmiany warunków umowy było prawidłowe, konieczne jest zawarcie w jej treści odpowiedniej klauzuli modyfikacyjnej. Klauzula powinna jasno i precyzyjnie wskazywać, w jakich sytuacjach możliwe będzie wprowadzenie takiej zmiany w umowie. Co ważne, w przypadku umów zawartych na czas oznaczony, jednostronna modyfikacja nie powinna (poza przypadkami o wyjątkowym charakterze, niezależnymi od przedsiębiorcy) dotyczyć istotnych elementów umowy (np. ceny). Konsument, zawierając umowę na czas oznaczony, ma prawo do realizacji umowy na niezmienionych warunkach do końca ustalonego czasu jej obowiązywania.

W związku z tym, że spółka zobowiązała się do zwrotu bezprawnie pobranych opłat, UOKiK przyjął zaproponowane przez Inea rozwiązania, umożliwiające  szybkie usunięcie niekorzystnych praktyk.

Źródło: https://uokik.gov.pl/aktualnosci

• Operator telekomunikacyjny Inea zobowiązał się do zaoferowania konsumentom zwrotu nienależnie naliczonych opłat – to wynik decyzji Prezesa UOKiK. Aktualni klienci mają miesiąc na zgłoszenie się do spółki po bezprawnie pobrane opłaty, natomiast byli abonenci – trzy miesiące.

Każdy posiadacz pojazdu mechanicznego ma obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC). Umowa podpisywana jest na 12 miesięcy. Jeżeli konsument jej nie wypowie automatycznie przedłuża się na kolejny rok. Przed upływem terminu umowy zakład ubezpieczeń musi wysłać konsumentowi informację o ubezpieczeniu na kolejny okres, podając m.in. wysokość przyszłorocznej składki. Umowa zawarta w trybie automatycznego przedłużenia może być przez konsumenta wypowiedziana, jeżeli w tym samym czasie posiada ubezpieczenie OC także u innego przedsiębiorcy. Ma to eliminować przypadki posiadania podwójnego ubezpieczenia OC przez posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Z ustaleń UOKiK i Rzecznika Finansowego wynika, że Link4 Towarzystwo Ubezpieczeń może błędnie interpretować te przepisy. Jeżeli konsument zapłaci składkę proponowaną w otrzymanym od Link4 piśmie, a następnie znajdzie korzystniejszą ofertę i zawrze umowę ubezpieczenia OC z innym ubezpieczycielem, spółka uznaje, że konsument nie może zawartej z nią umowy wypowiedzieć. Zdaniem spółki, taką możliwość konsument ma jedynie wówczas, kiedy nie odpowie na pismo, tj. nie zapłaci określonej w nim składki.

Tymczasem, w opinii Prezesa Urzędu i Rzecznika Finansowego, zgodnie z przepisami do automatycznego przedłużenia umowy dojdzie, jeśli konsument nie wypowie umowy niezależnie od tego, czy zapłacił składkę wskazaną w otrzymanym piśmie przed upływem obowiązywania ubezpieczenia, czy też nie. W obu przypadkach konsument powinien mieć możliwość wypowiedzenia umowy ze spółką, jeżeli w tym samym czasie posiada ubezpieczenie OC w innym zakładzie ubezpieczeń.

Zgodnie z ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów w efekcie prowadzonego postępowania administracyjnego Prezes Urzędu może wydać decyzję zakazującą stosowania praktyki naruszającej prawa słabszych uczestników rynku oraz nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 proc. obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok nałożenia kary. W wydawanych decyzjach Prezes UOKiK może również określić środki usunięcia trwających skutków bezprawnej praktyki przedsiębiorcy.

Źródło: https://uokik.gov.pl/aktualnosci