Podsumowanie prawne września 2018 r. obejmuje następujące zagadnienia:

ZMIANY W PRAWIE

• Nowy Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach OZE
• Minister Energii powołał sprzedawcę awaryjnego paliwa gazowego
• UOKiK postuluje zakaz sprzedaży energii elektrycznej i paliwa gazowego poza siedzibą przedsiębiorstwa
• Uproszczenia dla przedsiębiorców – zmiany Kodeksu spółek handlowych
• Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności
• Rozszerzenie zakresu wyłączeń spod stosowania Prawa zamówień publicznych

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Kara za brak wypowiedzenia oraz ceny netto

ORZECZNICTWO

• Zmiana umowy spółki, w której komplementariuszem jest sp. z o.o.
• Przedawnienie a zasady współżycia społecznego

– – –

ZMIANY W PRAWIE

• Nowy Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach OZE

Na stronach Urzędu Regulacji Energetyki (URE) w dniu 13 września br. został opublikowany nowy Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, uwzględniający stan prawny na wrzesień 2018 roku.

Przedmiotem Regulaminu są m.in. szczegółowe zasady organizacji aukcji, obejmujące w między innymi zasady składania ofert, przebieg oraz sposób rozstrzygnięcia aukcji, sposób zapewnienia bezpieczeństwa i prawidłowego przebiegu aukcji czy warunki techniczne składania wniosku oraz przewidziane prawem oświadczenia.

Podmiotem odpowiedzialnym za ustalenie Regulaminu aukcji jest Prezes URE. Następnie Regulamin polega zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw energii.

Dzień po publikacji nowego Regulaminu Aukcji Prezes URE ogłosił daty pierwszych w 2018 roku aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

• Minister Energii powołał sprzedawcę awaryjnego paliwa gazowego

Minister Energii rozporządzeniem z dnia 21 września 2018 roku, zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego, powołał tzw. „sprzedawcę awaryjnego”. Potrzeba powołania sprzedawcy awaryjnego wynika z aktualnej, trudnej sytuacji rynkowej i ma na celu zapewnienie zachowania ciągłości dostaw paliwa gazowego do odbiorców w sytuacji zaprzestania dostarczania paliwa gazowego przez dotychczasowego sprzedawcę z przyczyn leżących po stronie tego sprzedawcy.

Sprzedawcą awaryjnym dla odbiorców końcowych gazu, przyłączonych do sieci dystrybucyjnej Polskiej Spółki Gazownictwa lub sieci przesyłowej Gaz-Systemu będzie PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.

Zgodnie z omawianymi przepisami sprzedawca awaryjny zapewni dostarczanie paliwa gazowego bez konieczności jakiegokolwiek działania odbiorcy. Sprzedaż paliwa gazowego do odbiorców w gospodarstwach domowych będzie rozliczana na podstawie cen i stawek zawartych w taryfie zatwierdzonej przez Prezesa URE.

Odbiorca korzystający ze sprzedaży awaryjnej będzie miał możliwość skorzystania
z prawa do zmiany sprzedawcy, poprzez wypowiedzenie umowy sprzedaży awaryjnej
i zawarcie nowej umowy z wybranym przez siebie sprzedawcą.

Przepisy o sprzedawcy awaryjnym weszły w życie 24 września 2018 roku.

• UOKiK postuluje zakaz sprzedaży energii elektrycznej i paliwa gazowego poza siedzibą przedsiębiorstwa

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podjął inicjatywę w celu zmiany przepisów i wprowadzenia zakazu sprzedaży energii elektrycznej i paliw gazowych poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Urząd postuluje zmiany prawa, które mają na celu ochronę odbiorców, w szczególności osób starszych, przed nieuczciwymi praktykami niektórych sprzedawców, które są obserwowane na rynku.

Propozycja zmian jest obecnie przedmiotem prac Komitetu Stałego Rady Ministrów.

• Uproszczenia dla przedsiębiorców – zmiany Kodeksu spółek handlowych

Dnia 25 września 2018 roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym – tzw. Pakiet MŚP. Projekt nowelizacji zakłada między innymi zmiany w przepisach: Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu cywilnego, Kodeksu pracy czy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Aktualnie projekt znajduje się na etapie pierwszego czytania w Sejmie.

Wybrane proponowane zmiany w Kodeksie spółek handlowych:

• w skład zarządu spółki partnerskiej będzie mogła wchodzić także osoba trzecia niebędąca partnerem spółki;
• dopuszczalne będzie wypowiedzenie umowy spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki, bez względu na postanowienia statutu spółki;
• zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji będzie wymagała zawarcia umowy przez wspólników spółki;
• w spółce z o.o., jeżeli uchwała zgromadzenia wspólników nie określi dnia dywidendy, dniem dywidendy będzie dzień powzięcia uchwały o podziale zysku,
  a jeżeli w uchwale wspólników nie zostanie określony dzień wypłaty dywidendy, jej wypłata powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy, a nie jak dotychczas, w dniu określonym przez zarząd;
• w przypadku, gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowuje stratę albo osiągnie zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy będą zobowiązani do zwrotu zaliczek w odpowiedniej wysokości.

Zmianą budzącą najwięcej kontrowersji jest nowelizacja art. 202 Kodeksu spółek handlowych polegająca na dodaniu paragrafu szóstego, zgodnie z którym jedyny członek zarządu chcąc zrezygnować ze sprawowanej funkcji, będzie musiał złożyć rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników celem powzięcia uchwały w sprawie powołania nowego zarządu. Rezygnacja jedynego członka zarządu będzie skuteczna dopiero z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie.

Zmiany Kodeksu cywilnego mają dotyczyć skutków prawnych czynności dokonywanych bez umocowania – jeżeli zawierający umowę jako organ osoby prawnej nie będzie miał umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy będzie zależała od jej potwierdzenia przez osobę prawną, za którą czynność została dokonana. Druga strona umowy będzie mogła wyznaczyć osobie prawnej odpowiedni termin do potwierdzenia umowy. W przypadku bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu umowa będzie nieważna.

• Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności

W dniu 5 października 2018 roku weszła w życie ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności. W konsekwencji, z dniem 1 stycznia 2019 roku prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształci się w prawo własności tych gruntów. Przekształcenie będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia przez przyszłych właścicieli gruntów tzw. opłaty przekształceniowej. Ma być ona rozłożona na 20 rocznych rat, a jej wysokość będzie odpowiadała wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, obowiązującej w dniu przekształcenia.

Ponadto opłata przekształceniowa będzie mogła zostać uiszczona przez przyszłych właścicieli nieruchomości również jednorazowo. W takim przypadku osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym będzie przysługiwała bonifikata od tej opłaty w wysokości od 10 % do 60 %. Wysokość bonifikaty uzależniona jest od tego, w którym roku po przekształceniu zostanie wniesiona opłata.  Jednorazowe wpłacenie wszystkich należnych opłat rocznych da beneficjentom pewność, że unikną w przyszłości waloryzacji opłat.

Zgodnie z ustawą, potwierdzeniem przekształcenia użytkowania w prawo własności będzie zaświadczenie wydawane przez starostę (jeżeli grunt jest własnością Skarbu Państwa), albo wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarządu powiatu albo województwa (w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego). Dodatkowo zaświadczenie to będzie stanowiło podstawę wpisu w dziale III księgi wieczystej roszczenia o opłatę, w odniesieniu do każdoczesnego właściciela nieruchomości. Co ważne, właściwy organ z urzędu będzie zobligowany do przesłania przedmiotowego zaświadczenia do sądu wieczystoksięgowego w terminie 14 dni od dnia jego wydania, a sąd będzie zobligowany do dokonania tego wpisu z urzędu.  Wpis ten będzie mógł zostać wykreślony dopiero po wniesieniu całości opłaty przekształceniowej.

• Rozszerzenie zakresu wyłączeń spod stosowania Prawa zamówień publicznych

Z dniem 1 października 2018 roku zmianie ulega Prawo zamówień publicznych (PZP) w części dotyczącej wyłączeń spod reżimu zamówień publicznych. Zgodnie z nowymi przepisami PZP nie stosuje się do umów, na podstawie których uczelnia może powierzyć spółce celowej:

1. zarządzanie prawami do wyników lub do know-how w zakresie komercjalizacji bezpośredniej;
2. zarządzanie infrastrukturą badawczą.

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Kara za brak wypowiedzenia oraz ceny netto

Kancelaria odszkodowawcza Manufaktura Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą we Wrocławiu została ukarana za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów polegające na zobowiązaniu konsumentów do niewypowiadania danego kancelarii zlecenia, w sytuacji, w której z przepisów prawa wynika takie uprawnienie. Ponadto, ww. kancelaria określała należne jej wynagrodzenie w stawce netto, a nie brutto.

Prezes UOKiK prowadził postępowanie od wiosny zeszłego roku, które zakończyło się nałożeniem kary w kwocie 10 tys. zł (decyzja z dnia 27.07.2018 r. RWR-610-1(14)/17/ARS).

ORZECZNICTWO

• Zmiana umowy spółki, w której komplementariuszem jest sp. z o.o.

W dniu 7 września tego roku Sąd Najwyższy wydał uchwałę, która rozstrzyga wątpliwości wielu przedsiębiorców, którzy postanowili prowadzić swoją działalność z stosunkowo popularnej formie spółki komandytowej zrzeszającej ich samych – w funkcji komandytariusza – oraz ich spółki z o.o., w której są oni członkiem zarządu – w funkcji komplementariusza.

W tym złożonym układzie zmiana umowy spółki wymaga umowy komplementariusza – spółki z o.o., której jedynym członkiem Zarządu jest dany biznesmen – oraz komandytariusza – czyli tego samego biznesmena, tym razem działającego jednak jako on sam a nie jako członek Zarządu spółki z o.o. W tej sytuacji zachodziła wątpliwość, czy możliwa jest zmiana umowy spółki komandytowej podpisana przez tę samą osobę działającą w dwóch różnych rolach.

We wspomnianej wyżej uchwale Sąd Najwyższy przesądził, że takie rozwiązanie nie jest możliwe i konieczne jest zastosowanie art. 210 §1 Kodeksu spółek handlowych nakazującego, aby w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentowała rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Dany przedsiębiorca będzie więc podpisywał zmianę umowy we własnym imieniu jako komandytariusz, ale nie będzie mógł jednocześnie podpisać tej zmiany jako członek zarządu sp. z o.o.-komplementariusza. Komplementariusz-spółka z o.o. będzie musiała być reprezentowana przez swoją radę nadzorczą albo pełnomocnika powołanego specjalną uchwałą zgromadzenia wspólników.

• Przedawnienie a zasady współżycia społecznego

 „Przepis art. 1027 kc [Kodeksu cywilnego – przyp.], który wymaga udowodnienia praw wynikających z dziedziczenia stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia dotyczy tylko sytuacji, gdy to spadkobierca powołuje się wobec osoby trzeciej na swe prawa spadkowe z tytułu dziedziczenia, a nie sytuacji, w której osoba trzecia dochodzi roszczeń wobec spadkobiercy. W świetle powyższego uregulowania nie ulega wątpliwości, że, skoro dziedziczenie następuje ex lege, z chwilą otwarcia spadku, a postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku ma charakter jedynie deklaratywny, to brak takiego postanowienia nie stanowi przeszkody do wystąpienia przez osobę trzecią, która nie rości sobie praw do spadku na drogę sądową przeciwko spadkobiercy, przy czym następstwo prawne pozwanego po zmarłym osoba ta (powód) może wykazywać przy pomocy wszelkich środków dowodowych” – tak orzekł Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 11.05.2018 r., I ACa 55/18.

W stanie faktycznym sprawy, wierzyciel miał roszczenie wobec dłużnika, który zmarł. Proces o ustalenie spadkobierców po zmarłym był długotrwały. Gdy wierzyciel wstrzymał się z wytoczeniem powództwa o zapłatę do czasu zakończenia drugiego procesu doszło do przedawnienia roszczenia. Sąd I instancji uwzględnił powództwo, opierając się na art. 5 k.c. Wskazał, iż mimo upływu terminu przedawnienia, roszczenie powódki podlega ochronie prawnej i w konsekwencji uwzględnieniu na podstawie art. 5 k.c., który, jako regulujący instytucję prawa materialnego, mógł być zastosowany przez Sąd z urzędu, z uwagi na wyjątkowe okoliczności, które miały miejsce w niniejszej sprawie

Sąd Apelacyjny orzekł jednak, iż pozew był niezasadny. SA podzielił stanowisko SO, że można było w sprawie oceniać, czy zarzut przedawnienia był zgodny z zasadami współżycia społecznego. SA przypomniał, że art. 5 k.c., który pozwala na odmowę udzielenia ochrony z uwagi na nadużycie prawa podmiotowego, ma charakter wyjątkowy. W odniesieniu do podniesionego zarzutu przedawnienia, przepis ten może być stosowany tylko w sytuacjach nadzwyczajnych. W przekonaniu sądu drugiej instancji, w omawianej sprawie nie było jednak słusznym stanowisko SO, iż doszło do nadużycia prawa przez pozwanych

Skoro generalną regułą jest, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej, to odmowa udzielenia poszukiwanej ochrony musi być uzasadniona zajściem okoliczności rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych czy celowościowych, przy czym w odniesieniu do zarzutu przedawnienia konieczne jest rozważenie, na tle całokształtu okoliczności sprawy, interesów i postaw obu stron roszczenia, tj. zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego.