Aktualności prawne

Podsumowanie- prawo z października 2019 r.

Facebook
Twitter
LinkedIn

Podsumowanie prawo z października 2019 r. obejmuje następujące zagadnienia:

PRAWO PODATKOWE

Niższy VAT na książki drukowane

Nowe zasady split payment obowiązują od 1 listopada 2019 roku

PRAWO PRACY

Przywrócenie do pracy zwolnionego pracownika jeszcze przed prawomocnym wyrokiem Sądu

Najwięksi pracodawcy podpisali już umowy o Pracowniczych Planach Kapitałowych

PRAWO ENERGETYCZNE

Nowy Regulamin aukcji OZE

Prezes URE ogłosił aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z OZE

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Pierwsza kara Prezesa UODO nałożona na podmiot publiczny

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Nowelizacja Prawa własności przemysłowej

PRZECIWDZIAŁANIE PRANIU PIENIĘDZY ORAZ FINANSOWANIA TERRORYZMU

PRAWO CYWILNE

Zadośćuczynienie dla osoby bliskiej poszkodowanego – kontrowersyjna uchwała SN Izby Kontroli Nadzwyczajnej.

Interpretacja zapisów umowy na niekorzyść jej autora.

PRAWO RODZINNE I  NIELETNICH

Zaprzeczenie macierzyństwa, ojcostwa

PRAWO KARNE

Penalizacja nielegalnych adopcji

OCHRONA KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Kara za telemarketing

Postępowanie w sprawie cen stosowanych w sklepach sieci Biedronka

– – –

PRAWO PODATKOWE

Niższy VAT na książki drukowane

Dobra wiadomość dla bibliofili i moli książkowych – od 1 listopada tego roku zaczęła obowiązywać niższa, pięcioprocentowa stawka VAT-u na książki drukowane, co potencjalnie może przełożyć się na niższe ceny książek albo przynajmniej ograniczyć wzrost ich cen w okresie przedświątecznym. Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 sierpnia 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1751) do 31 marca 2020 roku włącznie książki drukowane, a także duża część gazet i czasopism (drukowane gazety i czasopisma regionalne lub lokalne) została objęta powyższą pięcioprocentową stawką preferencyjną. Większość pozostałych gazet i czasopism została natomiast objęta ośmioprocentową stawką VAT-u. Żadna obniżka stawki VAT-u nie została wprowadzona w stosunku do m. in. tych czasopism, których przynajmniej 2/3 powierzchni jest przeznaczone na reklamy. Prasa modowa i lifestylowa nadal jest więc obciążona dwudziestotrzyprocentowym VAT-em.

Nowe zasady split payment obowiązują od 1 listopada 2019 roku

Od 1 listopada 2019 r. split payment jest obowiązkowy dla przedsiębiorców, będących płatnikami podatku VAT, którzy wystawiają lub opłacają faktury VAT spełniające następujące warunki:

  • faktura dotyczy, choćby w jednej pozycji, tzw. towarów i usług wrażliwych określonych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT;
  • faktura wystawiona jest na kwotę przekraczającą 15 tys. zł brutto (łączna wartość, nawet jeśli obejmuje towary lub usługi, które nie zostały uznane za wrażliwe).

Faktury VAT, które podlegają rozliczeniu metodą split payment musza być oznaczone adnotacją Mechanizm Podzielonej Płatności (MPP). Zarówno przedsiębiorca wystawiający fakturę, jak i ten, który ją opłaca musi posługiwać się firmowym rachunkiem bankowym, gdyż tylko takie rachunki mają wydzielone rachunki VAT i pozwalają na dokonanie płatności w systemie MPP (kwota netto faktury trafia na rachunek bieżący, a VAT na wydzielony rachunek VAT).

Przykładowe towary i usługi objęte MPP:

  • paliwa,
  • stal, wyroby stalowe,
  • złom, odpady,
  • metale szlachetne (np. złoto, srebro) i nieszlachetne (np. miedź),
  • folię stretch,
  • tablety, smartfony, konsole,
  • usługi budowlane,
  • części i akcesoria do pojazdów silnikowych,
  • węgiel i produkty węglowe,
  • maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części i akcesoria.

 

PRAWO PRACY

Przywrócenie do pracy zwolnionego pracownika jeszcze przed prawomocnym wyrokiem Sądu

Dnia 7 listopada 2019 roku weszła w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego zgodnie z którą Sąd I instancji może nakazać przywrócenie do pracy zwolnionego pracownika, bez konieczności oczekiwania na prawomocne orzeczenie.  W sytuacji kiedy pracodawca odwoła się do Sądu II instancji, który stwierdziłby jednak, że rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem było zasadne, a rozstrzygnięcie o przywróceniu do pracy nie było w związku z tym zasadne, pracodawca będzie uprawniony do wystąpienia o odszkodowanie od Skarbu Państwa.

Najwięksi pracodawcy podpisali już umowy o Pracowniczych Planach Kapitałowych

Grupa największych pracodawców, zatrudniających (według stanu na dzień 31 grudnia 2018 roku) powyżej 250 pracowników do dnia 25 października 2019 roku musiała zawrzeć umowy o zarządzanie PPK, a dnia 12 listopada 2019 roku minął im termin na zawarcie umów o prowadzenia PPK. Kolejna grupa pracodawców (zatrudniająca od 50 do 249 osób) zacznie stosować ustawę już od dnia 1 stycznia 2020 roku.

PRAWO ENERGETYCZNE

Nowy Regulamin aukcji OZE

W połowie października Prezes URE opublikował nowy Regulamin aukcji na sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie internetowej Urzędu konieczność ustalenia nowego Regulaminu wynika z wejścia w życie lipcowej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Zmiany w odniesieniu do poprzedniego Regulaminu obejmują m. in. wprowadzenie pojęcia tzw. „Podpisu osobistego”, dostosowanie wymogów dotyczących przedkładanych gwarancji bankowych w efekcie wydłużenia dopuszczalnych terminów pierwszej sprzedaży energii elektrycznej w systemie aukcyjnym oraz dostosowanie Regulaminu do przepisów, które zostały objęte tzw. „klauzulą zawieszającą” w związku z koniecznością ich notyfikacji przez Komisję Europejską.

Regulamin jest dostępny w Biuletynie Informacji Publicznej URE.

Prezes URE ogłosił aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z OZE

W październiku Prezes URE ogłosił pierwsze aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z OZE w 2019 roku. Zgodnie z harmonogramem ogłoszone aukcje odbędą się w listopadzie i grudniu – szczegółowe daty są opublikowane na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki.

Aukcje będą prowadzone z wykorzystaniem funkcji Internetowej Platformy Aukcyjnej, na której wytwórcy zamierzający przystąpić do aukcji mogą zakładać swoje konta i rejestrować instalacje, dla których będą składane oferty.

Jednocześnie regulator przypomniał, że aukcję wygrywają uczestnicy, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej pomniejszoną o kwotę podatku od towarów i usług, których oferty łącznie nie przekroczyły 100% wartości lub ilości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji i 80% ilości energii elektrycznej objętej wszystkimi złożonymi ofertami. W przypadku, gdy kilku uczestników aukcji zaoferuje taką samą cenę sprzedaży energii elektrycznej, oferty są szeregowane są według kolejności ich wysłania.

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Pierwsza kara Prezesa UODO nałożona na podmiot publiczny

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych 18 października nałożył pierwszą karę pieniężną na podmiot publiczny. Sankcja wyniosła 40 000,00 złotych i została nałożona na burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego.

W trakcie przeprowadzanej kontroli Prezes Urzędu stwierdził, że burmistrz miasta nie zawarł umów powierzenia przetwarzania danych osobowych z podmiotami, którym przekazywał dane, wobec czego doszło do naruszenia przepisów RODO. Ustalono także, że brak było procedur wewnętrznych dotyczących przeglądu zasobów dostępnych w BIP pod kątem ustalenia okresu ich publikowania oraz że zarejestrowane materiały z posiedzeń rady miejskiej były dostępne w BIP jedynie poprzez zamieszczenie linka do dedykowanego kanału na YouTube – co w przypadku usunięcia ich z serwisu, powodowałoby sytuację, w której administrator nie dysponowałby tymi nagraniami.

Prezes UODO, nakładając karę, wziął także pod uwagę to, że pomimo stwierdzonych w toku postępowania nieprawidłowości, nie zostały one usunięte przez administratora ani nie wdrożył on rozwiązań mających przeciwdziałać naruszeniom w przyszłości oraz fakt, że administrator nie współpracował z organem nadzoru.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

Nowelizacja Prawa własności przemysłowej

Senat przyjął nowelizację ustawy – Prawo własności przemysłowej, eliminującą błędy w zakresie implementacji przepisów unijnych.

Nowelizacja zawiera szereg rozwiązań usprawniających zgłaszanie, uzyskiwanie czy unieważnianie patentów, w tym między innymi:

  • umożliwia wprowadzanie uzupełnień i poprawek do zgłoszenia wynalazku aż do czasu wydania przez Urząd Patentowy ostatecznej decyzji o udzieleniu patentu,
  • precyzuje przesłanki odmowy udzielenia patentu wskazując,
  • wprowadza możliwość wystąpienia do Urzędu Patentowego z wnioskiem o przeprowadzenie poszukiwania typu międzynarodowego, pozwalającego zgłaszającemu na uzyskanie dokładniejszych, pełniejszych informacji na temat stanu techniki, w celu określenia w jakim zakresie wynalazek spełnia wymogi co do nowości i poziomu wynalazczego,
  • poszerza katalog rozwiązań, które nie będą mogły być traktowane jako wynalazki (między innymi o schematy, zasady i metody przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej, a także programy komputerowe),
  • eliminuje obowiązek wykazania interesu prawnego przez osobę wnioskującą o unieważnienie patentu,
  • rozszerza katalog osób uprawnionych do występowania w charakterze profesjonalnego pełnomocnika przed Urzędem Patentowym – w sprawach związanych z dokonywaniem i rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony wzorów przemysłowych i oznaczeń geograficznych – o radców prawnych i adwokatów.

Ustawa w znowelizowanej treści ma wejść w życie w terminie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Obecnie oczekuje na podpis Prezydenta.

PRZECIWDZIAŁANIE PRANIU PIENIĘDZY ORAZ FINANSOWANIA TERRORYZMU

W dniu 13 października 2019 roku weszły w życie przepisy dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), czyli rejestru osób fizycznych sprawujących rzeczywistą kontrolę nad polskimi spółkami, nawet jeżeli znajdują się za wielopoziomową, w tym także międzynarodową, strukturą korporacyjną dominującą nad daną spółką. Zgłaszane do CRBR informacje dotyczą zatem osoby lub osób fizycznych które:

  • sprawują bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub
  • w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna.

W przypadku klienta będącego osobą prawną inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym unijnym wymogom ujawniania informacji lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym jest:

1) osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej

2) osoba fizyczna dysponująca większą niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi podmiotami uprawnionymi do głosu,

3) osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji klienta, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,

4) osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień jednostki dominującej, oraz

5) osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych powyżej oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji są obowiązane spółki jawne, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne z wyjątkiem spółek publicznych, a od 1 marca 2020 roku również proste spółki akcyjne.

Do Rejestru zgłaszane są następujące dane:

1) identyfikujące spółkę: nazwę (firmę), formę organizacyjną, siedzibę, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz NIP i

2) identyfikujące beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek wskazanych powyżej: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia(w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL) oraz informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Zgłoszenia oraz aktualizacji danych dokonuje się nieodpłatnie w terminie 7 dni od wpisu spółki do KRS lub zaistnienia zmiany danych zgłaszanych do Rejestru za pomocą strony internetowej https://www.podatki.gov.pl/crbr/. Do biegu terminu nie wlicza się sobót i dni wolnych od pracy. Zgłoszenia dokonuje osoba uprawniona do reprezentacji spółki. Podmioty obowiązane, które zostały wpisane do KRS do 12 października 2019 roku,  zgłaszają informacje do dnia 13 kwietnia 2020 roku. Za niedopełnienie obowiązku w powyższych terminach grozi kara pieniężna w wysokości do miliona złotych, a za zgłoszenie nieprawdziwych danych – odpowiedzialność karna.

PRAWO CYWILNE

Zadośćuczynienie dla osoby bliskiej poszkodowanego – kontrowersyjna uchwała SN Izby Kontroli Nadzwyczajnej.

Uchwała siedmiu sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego głosi, że osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne. Problemem jest jednak to, że wcześniej przeciwną uchwałę wydała Izba Cywilna Sądu Najwyższego. Eksperci są zgodni, że podjęta w październiku przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej Uchwała jest przychylna dla ubezpieczycieli, ale nie rozwiązuje istotnego zagadnienia prawnego w sposób ostateczny. Niezbędna prawdopodobnie okaże się uchwała podjęta przez pełne składy sędziowskie dwóch izb: Cywilnej i Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego.

Interpretacja zapisów umowy na niekorzyść jej autora.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie w ciekawym orzeczeniu wskazał, iż autor umowy, ponosi ryzyko jego niejasnej redakcji, a zatem wątpliwości interpretacyjne, niedające się usunąć w drodze ogólnych reguł wykładni oświadczeń woli powinny być interpretowane na niekorzyść strony będącej autorem tekstu wywołującego wątpliwości. W uzasadnieniu orzeczenia czytamy, iż „Sąd, kierując się wynikającymi z art. 65 k.c. dyrektywami wykładni umowy, powinien brać pod uwagę nie tylko postanowienie spornego fragmentu umowy, lecz również uwzględniać inne, związane z nim postanowienia umowy, a także kontekst faktyczny, w którym projekt umowy uzgodniono i z uwzględnieniem którego ją zawierano. Ów kontekst faktyczny, to nie tylko okoliczności podejmowania samego aktu umowy, ale też poprzedzające to podpisanie poszczególne oświadczenia stron, czy to w formie dokumentów, czy też rozmów lub korespondencji. Zgodny zamiar stron wyraża się w uzgodnieniu istotnych okoliczności i określić go można jako intencję stron, co do skutków prawnych, jakie mają nastąpić w związku z zawarciem umowy”.

PRAWO RODZINNE I  NIELETNICH

Zgodnie z nowelizacją kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która wchodzi w życie w dniu 30.11.2019r., terminy do wytoczenia powództwa przez dziecko o zaprzeczenie macierzyństwa, zaprzeczenie ojcostwa oraz ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa mają „biec od chwili, gdy dziecko dowie się o braku biologicznego pochodzenia od osoby, której macierzyństwo lub ojcostwo zostało ustalone”.

Dziecko będzie miało rok na wytoczenie takiego powództwa. Jeżeli natomiast dowie się o swoim pochodzeniu, zanim osiągnie pełnoletność, to termin do wytoczenia powództwa będzie się liczył od daty osiągnięcia pełnoletności.

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem, dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. Zmiana jest wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

PRAWO KARNE

Penalizacja nielegalnych adopcji

Prezydent podpisał w październiku nowelizację kodeksu karnego, która ma na celu penalizację nielegalnych lub przeprowadzonych z obejściem prawa adopcji dzieci. Karalne stanie się zarówno oddanie dziecka do adopcji przez osobę, której przysługuje nad nim władza rodzicielska, jak i przyjęcie dziecka do adopcji przez osobę, od której to dziecko nie pochodzi, niebędącej jego biologicznym rodzicem, jeżeli osoba ta czyni to w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej przy jednoczesnym zatajeniu tego faktu przed sądem orzekającym w postępowaniu o przysposobienie, albo czyni to z pominięciem postępowania o przysposobienie.

Karalne będzie także zatajenie tego faktu (działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej) przed sądem przyjmującym oświadczenie o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego.

Sankcją przewidzianą za dokonanie tych czynów zabronionych jest kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

OCHRONA KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Kara za telemarketing

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na przedsiębiorstwo prowadzące działalność telemarketingową karę w wysokości 69 967,00 złotych w związku z naruszeniem przepisów Prawa telekomunikacyjnego. Wbrew wymaganiom ustawy ukarana spółka prowadziła kampanię telemarketingową bez wcześniejszej zgody abonentów.

Prezes Urzędu uznał, że pytanie o zgodę na początku rozmowy nie sprawia, że zgoda została prawidłowo udzielona. Ponadto telemarketerzy zapraszali konsumentów na badania przeprowadzane w ramach akcji „Akademia Zdrowia”. Na tych spotkaniach odbywała się sprzedaż produktów, o czym konsumenci nie zostali poinformowani. Prezes Urzędu uznał, że Arstele naruszyła zbiorowe interesy konsumentów i nakazał zaniechania kwestionowanych praktyk.

Postępowanie w sprawie cen stosowanych w sklepach sieci Biedronka

Z powodu dużej ilości skarg od konsumentów oraz wojewódzkich inspektoratów Inspekcji Handlowej dotyczących nieprawidłowości przy podawaniu cen w sklepach sieci Biedronka, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie przeciwko spółce Jeronimo Martins Polska. Skargi dotyczyły różnic w cenach pomiędzy tymi uwidocznionymi przy produktach a tymi, które ostatecznie znalazły się na paragonie. Łączna liczba skarg do dnia 30 września 2019 roku przekroczyła 230. Spółce grozi teraz kara w wysokości 10% obrotu. Jeżeli zarzuty się potwierdzą, kara nałożona na spółkę może wynieść 5 mld złotych.

 

Zestawienie wykonane przez Zespół MGS LAW

www.mgs-law.eu
Energetyka

Newsletter prawny MGS LAW – energetyka – lipiec 2024 r.

Aktualny newsletter MGS LAW obejmuje najnowsze informacje o zmianach w prawie energetycznym, o projektach i nowelizacjach kodeksów i ustaw.        PRAWO ENERGETYCZNE Projekt zmiany definicji budynku i budowli – zmiany podatkowe dla branży energetycznej UD 89 – założenia do tzw. „ustawy wiatrakowej” Wejście w życie rozporządzenia w sprawie obowiązku zakupu ciepła lub chłodu oraz ciepła

Czytaj więcej »
Publikacje

Wypowiedź Bartosza Sambożuka dla Dziennika Gazeta Prawna

Bartosz Sambożuk, radca prawny, partner MGS LAW w wypowiedzi dla Dziennika Gazeta Prawna ocenia sytuację byłych zarządów koncernów państwowych.    Kolejne państwowe koncerny nie udzielają absolutoriów byłym zarządom. Skala tego zjawiska jest bezprecedensowa – komentuje Bartosz Sambożuk, radca prawny, ekspert w dziedzinie prawa handlowego w wypowiedzi dla Dziennik Gazeta Prawna.

Czytaj więcej »
Publikacje

Bartosz Sambożuk komentuje dla Dziennika Gazeta Prawna

Bartosz Sambożuk, ekspert w dziedzinie prawa handlowego w wypowiedzi dla Dziennika Gazeta Prawna.   Radca prawny, partner MGS LAW Bartosz Sambożuk ocenia, że brak absolutorium wobec byłego zarządu i rady nadzorczej otwiera spółce drogę do ewentualnych roszczeń wobec sprawujących w niej kierownicze stanowiska w 2023 roku. Zapraszamy do lektury artykułu „Czarne chmury nad byłym zarządem

Czytaj więcej »