Na podpis prezydenta oczekuje ustawa zmieniająca ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2014 poz. 159). Nowe przepisy niosą istotne zmiany w sposobie obliczania zasiłku macierzyńskiego dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą. Celem zmian jest wyeliminowanie nadużyć, na które pozwalały dotychczasowe przepisy.

Aktualny stan prawny jest niezwykle korzystny dla kobiet, planujących macierzyństwo. Co do zasady zasiłek macierzyński ustalany jest z uwzględnieniem zadeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek za okres 12 miesięcy przed porodem. Jednak, obecnie wystarczy, aby kobieta założyła działalność gospodarczą na co najmniej miesiąc przed terminem porodu i opłaciła za ten okres składki na ubezpieczenia społeczne obliczone od najwyższej możliwej podstawy wymiaru (składka wynosi ok. 3.150,00 zł), aby przez cały okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu, dodatkowemu urlopowi macierzyńskiemu oraz urlopowi rodzicielskiemu (łącznie 12 miesięcy) otrzymywać zasiłek macierzyński w najwyższej możliwej wysokości, czyli ok 5.500,00 zł (80% podstawy wymiaru).

W takim stanie prawnym o nadużycia nietrudno, dlatego ustawodawca zdecydował o znowelizowaniu zasad ustalania wysokości zasiłku dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą. Pod rządami nowych przepisów, zasiłek macierzyński dla osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy przed dniem porodu, obliczany będzie z uwzględnieniem najniższej możliwej podstawy wymiaru składek. Jeśli więc kobieta będąca w ciąży założy działalność gospodarczą na miesiąc przed porodem i za ten okres zapłaci składki na ubezpieczenia społeczne obliczone od zadeklarowanej najwyższej możliwej podstawy wymiaru, to jej zasiłek macierzyński ustalony zostanie z uwzględnieniem 11-miesięcznej najniższej możliwej podstawy wymiaru składek oraz 1-miesięcznej zadeklarowanej przez nią najwyższej możliwej podstawy wymiaru składek (a dokładnie 1/12 nadwyżki ponad kwotę minimalnej podstawy wymiaru). W takim stanie rzeczy zasiłek wyniesie ok 1.240,00 zł, a więc 4 razy mniej od zasiłku, który mama – przedsiębiorca otrzymałaby pod rządami obecnie obowiązujących przepisów.

Po wejściu w życie opisanych zmian kobiety prowadzące działalność gospodarczą powinny już na 3 miesiące przed zajściem w ciąże rozpocząć opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o zadeklarowaną najwyższą możliwą podstawę wymiaru, aby po porodzie korzystać z najwyższego zasiłku macierzyńskiego. Każda składka obliczona od niższej podstawy wymiaru, opłacona w okresie 12 miesięcy przed porodem wpłynie bowiem ujemnie na wysokość zasiłku macierzyńskiego.

Anna Czechowska, radca prawny