Nadchodzące zmiany w Kodeksie pracy związane są z wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) o przejrzystych i przewidywalnych warunkach zatrudnienia w Unii Europejskiej oraz dyrektywy określanej mianem „work – life balance”.
Powyższe regulacje zostaną wdrożone do polskiego systemu prawnego nowelizacją Kodeksu pracy, która wejdzie w życie 26 kwietnia 2023r. i wprowadzają następujące zmiany:
Bezpłatny urlop opiekuńczy
Bezpłatny urlop opiekuńczy – pracownikowi przysługiwać będzie w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Zwolnienie od pracy wskutek działania siły wyższej
Dodatkowe zwolnienie od pracy wskutek działania siły wyższej – nowelizacja przyznaje pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownikowi przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości połowy otrzymywanego wynagrodzenia.
Dodatkowe przerwy w pracy
Nowelizowane przepisy przewidują wprowadzenie dodatkowych przerw w pracy. Zgodnie z nowelizacją jeśli dobowy wymiar czasu pracownika wynosi co najmniej 6 godzin – pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut. Jeśli czas pracy jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut. Z kolei w sytuacji gdy czas pracy jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Zwiększony zakres ochrony pracowników
Zwiększony zakres ochrony pracowników – nowe przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia umowy na czas określony i konsultacji z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym. Ponadto, w sytuacji gdy pracownik odwołałby się do sądu, będzie mógł domagać się oprócz odszkodowania, przywrócenia do pracy.
Dłuższy urlop rodzicielski
W zakresie uprawnień dla rodziców, nowelizacja wprowadza dłuższy urlop rodzicielski, którego wymiar wyniesie odpowiednio w przypadku urodzenia jednego dziecka 41 tygodni a przy ciąży mnogiej 43 tygodnie (dotychczas było to 32 i 34 tygodnie). Urlop rodzicielski udzielany będzie jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Rodzice dzieci posiadających zaświadczenie o ciężkim upośledzeniu lub nieuleczalnej chorobie swojego dziecka/dzieci, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, będą mieli prawo do skorzystania z wydłużonego urlopu rodzicielskiego. W planowanych zmianach wyniesie on 65 lub 67 tygodni.
Urlop ojcowski
Komentowana regulacja przewiduje także zmiany w zakresie urlopu ojcowskiego. Pracownikowi przysługiwać będzie urlop ojcowski w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Elastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci w wieku do 8 lat
Pracownik wychowujący dziecko, do ukończenia przez nie 8 roku życia, będzie mógł złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy. Wniosek składa się w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.
