Podsumowanie prawne lutego 2018 r. obejmuje następujące zagadnienia:

ZMIANY W PRAWIE

• Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń wejdzie w życie ponad pół roku później
• Nowy projekt ustawy o ochronie danych osobowych

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Nieuczciwa praktyka rynkowa w postaci automatycznego dodawania usługi do kart płatniczych
• Reklama Magmisiów mogła wprowadzać konsumentów w błąd

ORZECZNICTWO

• Gwarancja wadialna konsorcjum
• Przed skargą na przewlekłość musi być ponaglenie
• Napływ spraw nie uzasadnia przewlekłości postępowania

_ _ _

ZMIANY W PRAWIE

• Ustawa o dystrybucji ubezpieczeń wejdzie w życie ponad pół roku później

W dniu 12 lutego 2018 roku Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Celem zmiany przepisów jest przesunięcie terminu wejścia w życie nowych przepisów, które wdrażają unijną dyrektywę dotyczącą dystrybucji ubezpieczeń – będą one stosowane dopiero od 1 października 2018 roku, a nie już od 23 lutego, jak zakładało pierwotne brzmienie ustawy.

Opóźnienie terminu wejścia w życie ustawy ma umożliwić podmiotom działającym w branży ubezpieczeniowej pełne dostosowanie się do nowych ram prawnych. O opóźnienie wejścia w życie przepisów do Komisji Europejskiej zwróciła się grupa 16 państw członkowskich UE, rekomendował to także Parlament Europejski. Komisja Europejska uwzględniła przedstawione argumenty i uwzględniła wskazane wnioski, co w konsekwencji pozwoliło polskiemu ustawodawcy na skorygowanie daty rozpoczęcia stosowania ustawy o dystrybucji ubezpieczeń implementującej akt unijny.

• Nowy projekt ustawy o ochronie danych osobowych

W dniu 8 lutego 2018 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano nowy projekt ustawy o ochronie danych osobowych. W porównaniu z ostatnią wersją projektu datowaną na wrzesień zeszłego roku projekt przewiduje bardzo istotną zmianę dotyczącą obowiązków określonej grupy administratorów.

Zgodnie z projektem administrator, który:

• nie jest podmiotem publicznym;
• zatrudnia mniej niż 250 osób;
• nie udostępnia danych osobowych innym administratorom (z wyjątkiem sytuacji gdy osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na udostępnienie swoich danych osobowych lub udostepnienie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku ciążącego na administratorze);
• nie przetwarza danych szczególnej kategorii (tzw. wrażliwych)

nie stosuje się określonych obowiązków wskazanych w RODO (rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE – ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych). Przede wszystkim tacy administratorzy będą mogli znacząco ograniczyć obowiązek informacyjny realizowany wobec osób, których dane dotyczą.

Projekt obecnie jest przedmiotem prac Komitetu do Spraw Europejskich.

PRAWO KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

• Nieuczciwa praktyka rynkowa w postaci automatycznego dodawania usługi do kart płatniczych

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w toku przeprowadzonego postępowania ustalił, że klienci banku Millenium, którzy między 28 marca 2015 r. a 1 października 2016 r. podpisywali z bankiem umowę o kartę debetową lub kredytową, automatycznie nabywali usługę „Pakiet bezpieczeństwa”. Usługa ta polegała na powiadomieniach SMS o transakcjach oraz na ubezpieczeniu karty. W początkowym okresie usługa była bezpłatna. Po okresie promocyjnym pobierane były miesięczne opłaty.  Bank przerzucił na klientów konieczność rezygnacji z usługi, a więc klient, który chciał zrezygnować musiał pilnować terminu, w którym przestawała być ona bezpłatna. Inaczej wbrew swej woli mógł zostać obciążony opłatami.

W toku postępowania bank zmienił wzorce umów, zgodnie z którymi teraz to klienci decydują czy chcą korzystać z „Pakietu bezpieczeństwa”.

Zgodnie z decyzją Prezesa UOKiK obecni i byli posiadacze kart płatniczych mogą składać do dnia 20 czerwca 2018 roku reklamacje związane z automatycznym uruchomieniem „Pakietu bezpieczeństwa”. Bank zwróci im opłaty za tę usługę. Musi także pozytywnie rozpatrzyć już złożone i odrzucone reklamacje. Dodatkowo dla klientów, którzy zawarli umowy między 28 marca 2015 r. a 1 października 2016 r. i nadal korzystają z „Pakietu bezpieczeństwa”, usługa ta przez miesiąc (w marcu br.) będzie bezpłatna.

• Reklama Magmisiów mogła wprowadzać konsumentów w błąd

Reklamy Magmisiów sugerowały, że powszechnym powodem kłopotów dzieci z aktywnością fizyczną, koncentracją czy rozdrażnieniem jest brak magnezu i że rozwiąże je podanie żelków. W reklamach telewizyjnych i internetowych nie informowano, że Magmisie są suplementem diety. Konsumenci mogli odnieść mylne wrażenie, że jest to produkt leczniczy.

UOKiK zarzucił także wykorzystanie autorytetu pedagoga szkolnego, który cieszy się zaufaniem publicznym. Jednak w reklamie, wbrew swoim kompetencjom, udziela w porad leczniczych.

Prezes UOKiK zobowiązał Aflofarm Farmacja Polska do poinformowania konsumentów o tym, że reklamy Magmisiów mogły wprowadzać ich w błąd. Komunikat ma być wyemitowany w telewizji oraz radiu, a także widnieć na stronie internetowej.

ORZECZNICTWO

• Gwarancja wadialna konsorcjum

Najnowsze rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2018 r. wydany w sprawie o sygn. akt IV CSK 86/17 z zakresu zamówień publicznych wskazuje, że gwarancja wadialna wystawiona po zawiązaniu konsorcjum wyłącznie na pełnomocnika wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego stanowi skuteczne zabezpieczenia oferty wspólnej i nie może stanowić podstawy do wykluczenia z udziału w postępowaniu.

• Przed skargą na przewlekłość musi być ponaglenie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku (WSA) stwierdził, że brak poprzedzenia skargi na przewlekłość postępowania ponagleniem organu, skutkuje jej odrzuceniem.

We wskazanym orzeczeniu sąd administracyjny wskazał, że zgodnie z art. 53 § 2b Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu. Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego (KPA), jeżeli postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy, stronie przysługuje prawo do wniesienia ponaglenia (art. 37 § 1 pkt 2 KPA). Przypominając, ponaglenie zostało do KPA wprowadzone w miejsce zażalenia i wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

W związku z niewykazaniem przez skarżącego, że ponaglenie zostało wniesione, WSA postanowieniem odrzucił skargę. W uzasadnieniu sąd wskazał, że interpretacja wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, że niepoprzedzenie skargi na przewlekłość postępowania ponagleniem, powoduje konieczność jej odrzucenia.

Postanowienie WSA w Białymstoku z 13 lutego 2018 roku, sygn. akt II SAB/Bk 167/17

• Napływ spraw nie uzasadnia przewlekłości postępowania

Od września 2004r. w krajowym porządku prawnym obowiązuje ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, która to ustawa umożliwia stronom postępowania złożenie skargi w przypadku opieszałego prowadzenia przez sąd sprawy sądowej.

W razie wniesienia skargi, ocenie podlega to, czy postępowanie, którego dotyczy skarga, prowadzone było „bez nieuzasadnionej zwłoki”, które to pojęcie od czasu wejścia w życie powyższej ustawy, jest różnie interpretowane.

W postanowieniu z 16 stycznia 2018 r. w sprawie o sygn. akt III SPP 59/17 Sąd Najwyższy w ramach interpretacji pojęcia „nieuzasadniona zwłoka” stwierdził, że: „Przy ocenie, czy w sprawie wystąpiła przewlekłość, nie ma miejsca na szerokie uwzględnianie kwestii organizacyjnych, niestanowiących składnika konkretnego postępowania. W szczególności nie można – dla potrzeb stwierdzenia przewlekłości postępowania – w sposób decydujący przyjmować, że napływ spraw może uzasadniać rozpoznanie spraw z nieuzasadnioną zwłoką.”

Powyższe oznacza, że, co do zasady, niewłaściwa organizacja pracy sądu nie może uzasadniać przewlekłego prowadzenia cywilnego postępowania sądowego.

Stronie, której skarga na przewlekłość sądowego postępowania cywilnego zostanie uwzględniona, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie w kwocie od 2.000 do 20.000 zł.