Podsumowanie prawne marca 2019 r. obejmuje następujące zagadnienia:

PRAWO ENERGETYCZNE

Projekt rozporządzenia wykonawczego do tzw. ustawy prądowej

Prezes URE zatwierdził taryfy OSP i OSD

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Pierwsza kara pieniężna za naruszenie RODO nałożona przez polski organ nadzoru

PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Nowelizacja Prawa własności przemysłowej

PRAWO PRACY

Powstaje Czarna księga nieprawidłowości w zakresie delegowania pracowników do innych krajów Unii Europejskiej

PRAWO GOSPODARCZE

Powrót odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych

Nowelizacja ustawy o żegludze śródlądowej podpisana przez Prezydenta RP

Nowelizacja Kodeksu cywilnego – potwierdzanie czynności prawnych bez umocowania

PRAWO EUROPEJSKIE

Obowiązkowe systemy bezpieczeństwa w pojazdach od 2022 roku

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

BREXIT

Elektroniczne narzędzie do wypełniania JEDZ/ESPD

WYBRANE ORZECZNICTWO

***************************************************************************

PRAWO ENERGETYCZNE

Projekt rozporządzenia wykonawczego do tzw. ustawy prądowej

14 marca 2019 roku Minister Energii przedstawił projekt rozporządzenia w sprawie sposobu obliczenia kwoty różnicy ceny oraz sposobu wyznaczania cen odniesienia.

Projekt ma na celu umożliwić realizację przepisów ustawy z dnia 28 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzenie ma określić sposób obliczenia kwoty różnicy ceny, w tym średnioważonej ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym oraz sposobu wyznaczania obowiązujących w dniu 30 czerwca 2018 r. cen i stawek opłat za energię elektryczną dla odbiorców końcowych (cen odniesienia).

Ministerstwo Energii przedłożyło projekt do konsultacji publicznych, przy czym z uwagi na zgłoszenie przez uczestników konsultacji wielu uwag o istotnych charakterze, prace nad finalną treścią rozporządzenia wciąż trwają.

Prezes URE zatwierdził taryfy OSP i OSD

Zgodnie z informacjami przedstawionymi na stronie internetowej Urzędu Regulacji Energetyki 22 marca 2019 roku Prezes URE zatwierdził taryfę przesyłową Operatora Systemu Przesyłowego – Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. oraz taryfy dystrybucyjne pięciu największych  dystrybutorów energii elektrycznej: PGE Dystrybucja, Tauron Dystrybucja, Enea Operator, ENERGA – OPERATOR oraz innogy Stoen Operator.

Stawki opłat dystrybucyjnych dla odbiorców w gospodarstwach domowych będą niższe średnio o ok. 5 złotych miesięcznie (6,6%). Jednocześnie regulator poinformował, że nie zatwierdzi taryf na sprzedaż energii dla odbiorców w gospodarstwach domowych w 2019 roku, ponieważ nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym (tzw. ustawa prądowa) spowodowała zawieszenie kompetencji Prezesa URE do ustalania taryf na obrót energią w oparciu o zasadę kosztów uzasadnionych i zasadę równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych oraz odbiorców energii. Zgodnie ze stanowiskiem organu rozpatrywanie przez Prezesa URE wniosków sprzedawców energii o zatwierdzenie taryf na 2019 rok stało się bezprzedmiotowe, a postępowania administracyjne w tych sprawach zostaną umorzone.

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH

Pierwsza kara pieniężna za naruszenie RODO nałożona przez polski organ nadzoru

15 marca 2019 roku Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydała pierwszą decyzję nakładającą na administratora danych osobowych karę pieniężną w oparciu o przepisy RODO.

Decyzja dotyczy postępowania związanego z działalnością spółki, która w sposób zarobkowy przetwarza dane osób pozyskane ze źródeł publicznie dostępnych – w szczególności z Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEiDG). W toku postępowania organ nadzoru stwierdził, że administrator zrealizował obowiązek informacyjny wyłącznie w przypadku, gdy dysponował adresami e-mail podmiotów danych osobowych. W zakresie pozostałych osób spółka zaniechała wykonania obowiązku, co argumentowała wysokimi kosztami wysyłki korespondencji i zamieszczeniem informacji o przetwarzaniu danych na stronie internetowej.

W ocenie Prezes Urzędu takie działanie było nieuzasadnione, a spółka powinna spełnić obowiązek wobec wszystkich podmiotów danych, których danymi kontaktowymi dysponuje. Naruszenie RODO zostało uznane za umyślne. Wysokość kary opiewa na około 943 000 złotych. Adresat decyzji zapowiedział jej zaskarżenie.

PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Nowelizacja Prawa własności przemysłowej

16 marca 2019 roku weszła w życie ustawa o z dnia 20 lutego 2019 roku o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej.

Nowelizacja ma zapewnić implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z dnia 16 grudnia 2015 roku mającą na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych.

Modyfikacji uległa definicja znaku towarowego, zrezygnowano bowiem z wymogu, aby  znakiem towarowym mogło być wyłącznie takie oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny. W praktyce oznacza to, że znakiem towarowym będą mogły być również dźwięki, znaki zapachowe czy holograficzne.

Przepisy wprowadziły także regulację dotyczącą wspólnych znaków towarowych i znaków towarowych gwarancyjnych, a także zmodyfikowały zasady przedłużania praw ochronnych na znaki towarowe. Dla przedłużenia prawa ochronnego na znak towarowy wystarczające będzie wniesienie opłaty za kolejny okres ochrony przez uprawnionego lub osobę ustawowo lub umownie upoważnioną. Co więcej, Urząd Patentowy będzie zobowiązany informować uprawnionych z praw wyłącznych o zbliżającym się terminie uiszczenia opłaty za kolejny okres ochrony.

PRAWO PRACY

Powstaje Czarna księga nieprawidłowości w zakresie delegowania pracowników do innych krajów Unii Europejskiej.

Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii rozpoczęło pracę nad Czarną księgą dot. bezprawnych praktyk utrudniających delegowanie pracowników, w związku z czym resort apeluje do przedsiębiorców i zachęca do zgłaszania barier, jakie napotykali na rynkach innych państw członkowskich.

Jak podaje MPiT, działania czy regulacje, które mogą stanowić niedozwolone bariery, to np.:
•    wymóg dodatkowych zgłoszeń/rejestracji,
•    wytyczne dotyczące jakości produktów,
•    wymogi związane ze znajomością języka,
•    wymogi nakładane wskutek działalności związków zawodowych,
•    dodatkowe opłaty/podatki,
•    szczególnie wysokie kary dla przedsiębiorców zagranicznych,
•    nadmierne, uciążliwe kontrole przedsiębiorców zagranicznych.

Według Ministerstwa Księga będzie mogła być wykorzystana podczas prac nad nowymi przepisami unijnymi, w trakcie spotkań z przedstawicielami Komisji Europejskiej oraz w kontaktach z poszczególnymi państwami członkowskimi.

Zgłoszeń należy dokonywać pod adresem: sekretariatdse@mpit.gov.pl., a Ministerstwo gwarantuje pełną anonimowość przedsiębiorcy.

PRAWO GOSPODARCZE

Powrót odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmiany Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. W projekcie przewiduje się ponowne wprowadzenie odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych, które istniało w polskiej procedurze cywilnej do 3 maja 2012 roku. Od tamtej pory sądy gospodarcze rozpoznawały sprawy gospodarcze w postępowaniu „zwykłym”.

Nowym rozwiązaniem w stosunku do przepisów, które obowiązywały do 2012 roku, jest zakwalifikowanie jako sprawy gospodarczej następującego rodzaju spraw: z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych; z umów leasingu; przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo (np. poręczyciel) lub solidarnie (wspólnik spółki cywilnej), z mocy prawa (np. w przypadku przewozu wykonywanego przez kilku przewoźników) lub czynności prawnej (np. umowy).

Nowością, którą planuje wprowadzić Ministerstwo w projekcie, jest możliwość zawarcia przez strony procesu tzw. umowy dowodowej, w której będą one mogły umówić się co do wyłączenia niektórych dowodów w postępowaniu gospodarczym. Oznacza to, że sąd nie będzie mógł dopuścić z urzędu dowodu wyłączonego taką umową. Umowa ta ma zostać zawarta albo ustnie albo przed sądem.

Istotnym dla przedsiębiorców aspektem nowelizacji w zakresie postępowania gospodarczego jest bardzo ważna zmiana dotycząca przyznania prymatu dowodom z dokumentów. Oznacza to, że niezbędnym stanie się dla każdego przedsiębiorcy szczegółowe dokumentowanie swoich relacji gospodarczych. Dotyczy to w szczególności zawierania umów w formie pisemnej nawet w sytuacji, gdy przepisy do tego nie obligują. Oznacza to również konieczność prowadzenia dokumentacji e – mailowej i potwierdzanie w niej ustaleń stron. Można przewidywać, że w przypadku ewentualnego sporu, część postępowań będzie od początku obarczona dużym ryzykiem przegranej ze względu na braki dokumentowe i nieprzygotowanie strony. W takiej sytuacji, tak jak to często dzieje się obecnie, nie będzie można powołać szeregu świadków, gdyż będzie to, po wejściu w życie nowelizacji, bardzo utrudnione. Szczegółowe dokumentowanie swoich relacji biznesowych może okazać się kluczowe dla dochodzenia roszczeń przez sądem.

Nowelizacja ustawy o żegludze śródlądowej podpisana przez Prezydenta RP

25 marca 2019 roku Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 15 marca 2019 roku o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej, ustawy o organizacji rynku rybnego oraz ustawy o rybołówstwie morskim.

Nowelizacja implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1629 z dnia 14 września 2016 roku ustanawiającej wymagania techniczne dla statków żeglugi śródlądowej, zmieniającej dyrektywę 2009/100/WE i uchylającej dyrektywę 2006/87/WE.

Celem zmian jest także zwiększenie obowiązujących standardów bezpieczeństwa w żegludze śródlądowej i ujednolicenie systemu wymagań technicznych dla statków żeglugi śródlądowej, a także doprecyzowanie procedury administracyjnej w tym zakresie.

Regulacja wprowadza możliwość wydawania unijnego świadectwa zdolności żeglugowej, który zastąpi dotychczasowy dokument bezpieczeństwa statku i pozwoli statkom na uprawianie żeglugi po drogach wodnych w Polsce i państwach europejskich. Nowelizacja wprowadza także tzw. unijne świadectwo zdolności żeglugowej, które ma pozwalać armatorom uprawiać żeglugę po drogach wodnych, w odniesieniu do których wprowadzono dodatkowe wymagania techniczne dla statków.

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 20 kwietnia 2019 roku.

Nowelizacja Kodeksu cywilnego – potwierdzanie czynności prawnych bez umocowania

Zgodnie z nowymi przepisami umowa zawarta przez organ osoby prawnej bez umocowania albo z przekroczeniem jego zakresu może być potwierdzona przez osobę prawną. Druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni termin do potwierdzenia umowy i staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu. W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę jako organ osoby prawnej, ma obowiązek zwrotu drugiej stronie tego co otrzymał od niej w wykonaniu umowy oraz do naprawienia poniesionej przez nią szkody. Dotyczy to również przypadku, gdy umowa została zawarta w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje.

Powyższe nie dotyczy jednostronnych czynności prawnych, które w takiej sytuacji są nieważne. Jednak ten, komu zostało złożone oświadczenie woli w imieniu osoby prawnej, może zgodzić się na działanie bez umocowania. Wówczas istnieje możliwość potwierdzenia takiej czynności przez osobę prawną.

Jak wynika z uzasadnienia wprowadzenia zmian, w dotychczasowym stanie prawnym nie było jasne, czy do czynności prawnych dokonanych w imieniu osoby prawnej z przekroczeniem kompetencji przez organ (lub przez „fałszywego” piastuna organu) należało stosować przepisy o czynnościach dokonanych przez pełnomocnika z przekroczeniem zakresu umocowania, czy też uznawać je za bezwzględnie nieważne.

W zmienionej treści przedmiotowy przepis (art. 39 KC) będzie miał zastosowanie również do czynności prawnych dokonanych w imieniu osoby prawnej bez umocowania albo z przekroczeniem jego zakresu przed dniem 1 marca 2019 roku (wejścia zmiany w życie), pod warunkiem, że nie były one przedmiotem prawomocnie zakończonych przed tym dniem postępowań sądowych w sprawach cywilnych.

PRAWO EUROPEJSKIE

Obowiązkowe systemy bezpieczeństwa w pojazdach od 2022 roku

Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Państwa Członkowskie UE porozumieli się właśnie w przedmiocie wprowadzenia zmian dotyczących obowiązkowych systemów bezpieczeństwa  w pojazdach sprzedawanych od 2022 roku. Ich nadrzędnym celem jest poprawienie bezpieczeństwa na drogach.

W samochodach osobowych, dostawczych, ciężarowych i autobusach obowiązkowe będą ostrzeżenia o senności i rozproszeniu uwagi kierowcy, np. poprzez korzystanie z telefonu w trakcie jazdy. Wszystkie z wymienionych pojazdów będą musiały być wyposażone w system inteligentnego dostosowania prędkości, który uniemożliwi jazdę przekraczającą dozwolony limit, a także kamery i czujniki bezpiecznego cofania. Samochody mają być również wyposażone w tzw. czarną skrzynkę, czyli rejestrator danych w razie wypadku.

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

BREXIT

W wyniku głosowania Izby Gmin 29 marca 2019 roku, na podstawie decyzji Rady Europejskiej 2019/476 z 22 marca 2019 roku, termin wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE został przedłużony do 12 kwietnia 2019 roku. Do końca tego dnia, do udziału wykonawców i ofert pochodzących z Wielkiej Brytanii będą stosowane dotychczasowe reguły prawa UE w dziedzinie zamówień publicznych.

Natomiast z dniem wystąpienia wykonawcy i oferty pochodzące z Wielkiej Brytanii powinni być traktowani jak pochodzący z państwa trzeciego (co w szczególności dla zamawiających może być uciążliwe pod kątem wymaganych przez nich zaświadczeń oraz dokumentów, których wymaga się w postępowaniu o udzielenie zamówienia).

Elektroniczne narzędzie do wypełniania JEDZ/ESPD

Zgodnie z informacjami udzielonymi przez Urząd Zamówień Publicznych, Komisja Europejska w kwietniu będzie stopniowo zamykać udostępniony elektroniczny serwis ESPD/JEDZ.

W rezultacie Urząd, wychodząc naprzeciw potrzebom zamawiających i wykonawców, przygotował nieodpłatne narzędzie w stosowaniu standardowego formularza JEDZ.  Na swojej stronie www Urząd podaje, że narzędzie zbudowano “na komponentach oferowanych przez Komisję Europejską i posiada ono podobne funkcjonalności.” Możliwe dzięki niemu jest utworzenie nowego formularza JEDZ, ponowne wykorzystanie formularza wygenerowanego w udostępnianym narzędziu lub serwisie Komisji Europejskiej oraz przeglądać elektroniczną wersję JEDZ przekazaną wraz z ofertą albo wnioskiem.

Narzędzie UZP znajduje się pod adresem: http://espd.uzp.gov.pl.

WYBRANE ORZECZNICTWO

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2019 roku (sygn. akt III CZP 54/18) dotycząca  pierwszeństwa zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym

Sąd Najwyższy uznał, iż koszty egzekucyjne należne wierzycielowi od dłużnika ustalone lecz niezaspokojone w prowadzonych wcześniej postępowaniach egzekucyjnych, nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia (przewidzianego w art. 1025 § 1 pkt 1 KPC) w postępowaniu egzekucyjnym, w którym sporządzany jest plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

————————————————————————-

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 20 marca 2019 roku (sygn. akt II SA/Go 89/19) orzekł, że wynikający z ustawy o kierujących pojazdami zakres ustaleń organu obejmuje badanie, czy wnioskodawca uzyskał prawo jazdy za granicą, czy to prawo jazdy zostało zatrzymane lub uprawnienie do kierowania pojazdami cofnięte, za istotny przyjmując okres, na który prawo jazdy zostało zatrzymane lub uprawnienie cofnięto, albowiem tylko w tym okresie ukonstytuowany analizowanym przepisem zakaz wydania prawa jazdy może obowiązywać.

Powyższy wyrok zapadł na kanwie sprawy obywatela Niemiec, który ubiegał się o wydanie uprawnień do kierowania pojazdami w Polsce. Wnioskodawca, wnosząc o wydanie uprawnień w Polsce, zataił fakt cofnięcia uprawnień w Niemczech w związku z jazdą pod wpływem środków odurzających. Jednakże w toku postępowania administracyjnego organ  za pośrednictwem Europejskiego Systemu Praw Jazdy – EUCARIS ustalił, że zarówno na dzień złożenia wniosku o wydanie uprawnień, jak i na dzień wydania decyzji odmownej, wnioskodawca objęty był zakazem prowadzenia pojazdów, co z kolei stanowiło negatywną przesłankę do wydania krajowego prawa jazdy.

Powyższe rozstrzygnięcie pokazuje, jak szerokim zakresem objęte jest badanie przez krajowe organy istnienia negatywnych przesłanek do wydania prawa jazdy. Wobec otwarcia granic między krajami Unii Europejskiej oraz związaną z tym częstszą migracją mieszkańców tych krajów, warto mieć na uwadze, że zatrzymanie uprawnień do kierowania pojazdami w jednym z krajów UE, co do zasady uniemożliwia uzyskanie uprawnień w innym kraju UE, w okresie istnienia przesłanek do zatrzymania uprawnień.

***************************************************************************

Podsumowanie prawne zostało opracowane przez zespół kancelarii MGS LAW